Zespół Hurler – dziedziczenie, objawy i leczenie
Zespół Hurler to choroba dziedziczona w sposób autosomalny recesywny. Jej objawy są konsekwencją braku lub niedoboru enzymu alfa-L iduronidazy. Przyjmuje trzy postaci. To choroba Hurlera, Scheie’a i Hurlera-Scheie’a. Wszystkie są postaciami mukopolisacharydozy typu I. Jakie są ich objawy? Czy możliwe jest leczenie?
1. Co to jest zespół Hurler?
Zespół Hurler (Hurler syndrome) to zaburzenie genetyczne, istotą którego jest niedobór lub brak alfa-L iduronidazy. To enzym rozszczepiający mukopolisacharydy. Jego brak sprawia, że do organizmu zostaje wbudowywany siarczan heparanu oraz siarczan dermatanu, co powoduje uszkodzenie narządów, w tym serca, mózgu czy wątroby. Zalicza się ją do lizosomalnych chorób spichrzeniowych.
Nazwa choroba nawiązuje do Gertruda Hurlera, który w 1919 r. opisał przypadek chłopca i dziewczynki zmagających się z tym schorzeniem. Jej inne nazwy to mukopolisacharydoza typu I, MPS I, choroba maszkaronów (maszkaronizm) lub gargoilizm. O dzieciach z ciężką postacią choroby mówi się, że chorują na chorobę Hurlera.
Choroba dziedziczona jest w sposób autosomalny recesywny. Oznacza to, że jest skutkiem uszkodzenia obu kopii genu. By do tego doszło, obydwoje rodzice muszą być bezobjawowymi nosicielami uszkodzonej kopii, a i muszą ją przekazać dziecku. Ryzyko ujawnienia się choroby u dziecka wynosi wówczas 25% (niezależnie od płci).
2. Typy choroby Hurler
MPS I obejmuje schorzenia charakteryzujące się symptomami o szerokim spektrum ciężkości. W związku z tym, w zależności od objawów i ich nasilenia, wyróżnia się kilka typów choroby Hurlera. To:
- zespół Hurlera (MPS IH),
- zespół Hurlera Scheie’a (MPS IHS),
- zespół Scheie’a (MPS IS)
Wszystkie osoby chore na MPS I nie posiadają tego samego enzymu, przy czym zespół Hurler jest najpoważniejszą postacią MPS I, przebiegającą ze znacznym upośledzeniem umysłowym, szybko postępującym pogorszeniem stanu zdrowia.
Dwa pozostałe podtypy - MPS I S (zespół Scheie) oraz MPS I H-S (zespół Hurler-Scheie) – mają łagodniejszy przebieg i mniej poważne objawy. Choroba w łagodniejszej postaci, czyli choroby Scheie, oznacza mniejsze nasilenie objawów. Pacjentów cechuje prawidłowy rozwój umysłowy.
Postać Hurcher - Scheie jest postacią pośrednią. Oznacza to, że oprócz zmian somatycznych występuje niewielkie upośledzenie umysłowe. Ma to związek z tym, że mutacje odpowiedzialne za chorobę skutkują niewielką aktywnością alfa-iduronidazy.
Minimalna aktywność enzymu wystarcza do ochrony ośrodkowego układu nerwowego, wpływa również na wolniejszy postęp zmian somatycznych. Częstość występowania mukopolisacharydoz typu I szacuje się na 1:100 000. Ponad połowę przypadków MPS I stanowi zespół Hurler.
3. Objawy zespołu Hurler
Zespół Hurler związany z zaburzeniem metabolizmu mukopolisacharydów wywołuje upośledzenie umysłowe oraz fizyczne. Niemowlęta i małe dzieci mają niewiele objawów chorobowych, ale narastają one z wiekiem w miarę pogłębiania się uszkodzenia komórek.
Objawy Hurler syndrome to:
- duża głowa, groteskowe, grube i zniekształcone rysy twarzy (płaska twarz, obniżona przegroda nosowa i wydatne czoło),
- postępujące pogarszanie stanu zdrowia,
- hepatosplenomegalia, czyli powiększenie wątroby i śledziony,
- karłowatość,
- utrata słuchu,
- uogólnione przykurcze,
- uszkodzenie układu zastawkowego w sercu,
- nawracające przepukliny pachwinowe i/lub pępkowa,
- utrata zdolności mowy,
- nadmiernie powiększony język,
- zmętnienie rogówki, degeneracja siatkówki,
- zespół cieśni nadgarstka, ucisk na nerw w innych częściach ciała, ograniczona ruchomość stawów.
Opóźnienie rozwoju umysłowego różnego stopnia można dostrzec pod koniec 1. roku życia, ma ono charakter postępujący. Jego zahamowanie jest widoczne między 2. a 4. rokiem życia.
4. Zespół Hurler – leczenie i rokowanie
Jeśli chodzi o możliwości leczenia, od 2003 roku dla osób zmagających się z MPS I dostępna jest enzymatyczna terapia zastępcza. Polega ona na dostarczaniu brakującego enzymu dożylnie, co może niwelować zarówno nagromadzanie się mukopolisacharydów (glikozoaminoglikanów) w komórkach, jak i skutki tego procesu (u chorych na MPS I brak aktywności alfa-L-iduronidaza).
Zespół Hurler wpływa znaczne na skrócenie długości życia. Śmierć następuje najpóźniej około 10. roku życia w przypadku najcięższej postaci choroby.
Osoby zmagające się z zespołem Scheie’a dożywają wieku dojrzałego. Przyczyną zgonu są powikłania układu oddechowego oraz komplikacje w obrębie układu sercowo-naczyniowego.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.