Zespół de Quervaina – przyczyny, objawy i leczenie
Zespół de Quervaina jest chorobą, która charakteryzuje się bólem kciuka. Dolegliwość pojawia się wskutek przeciążenia i stanu zapalnego pochewki ścięgien mięśnia odwodziciela długiego kciuka i mięśnia prostownika krótkiego kciuka. Jakie są jej przyczyny? Na czym polega leczenie?
1. Co to jest zespół de Quervaina?
Zespół de Quervaina (ang. de Quervain syndrome), zwany też chorobą de Quervaina znany także jako „kciuk matki”, jest chorobą należącą do grupy entezopatii. To bolesne zmiany chorobowe przyczepów ścięgnistych mięśni do kośćca, które są skutkiem działania nadmiernych naprężeń i obciążeń.
Istotą choroby de Quervaina jest zapalenie pochewki ścięgien odwodziciela długiego i prostownika krótkiego kciuka. Rozwija się na podłożu przeciążeniowym i jest przykładem przewlekłego zapalenia pochewek. Często współistnieje wraz z zespołem cieśni nadgarstka.
2. Przyczyny zespołu de Quervaina
Przyczyną choroby de Quervaina jest przewlekły stan zapalny pochewki ścięgien pierwszego przedziału prostowników przedramienia, spowodowany przeciążeniami i mikrourazami.
Do zapalenia prowadzą przeciążenia ścięgien, do których dochodzi podczas wykonywania określonych ruchów ręki: nadgarstka i kciuka. Mowa o powtarzającym się mocnym chwycie połączonym z odwiedzeniem ręki.
Zespół de Quervaina jest częsty u sportowców: tenisistów, golfistów oraz wędkarzy, ale i pracowników manualnych. Wyjątkowo często dysfunkcja pojawia się u młodych matek podczas powtarzanych ruchów podnoszenia dzieci, stad znany jest także jako „kciuk matki” .
Obserwuje się ją również u młodzieży i młodych dorosłych. To konsekwencja nadmiernego korzystana z urządzeń elektronicznych: smartfonów czy tabletów.
Przyczyną mogą być również choroby, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, ale i jak również zwłóknienia, zwapnienia czy blizny pooperacyjne.
Możliwe jest także rozwinięcie się dysfunkcji w wyniku urazu, złamania w obrębie nadgarstka, obecności guza i gangliona. Zespół de Quervain może też rozwinąć się po leczeniu operacyjnym złamania kości ręki.
3. Objawy choroby de Quervaina
Ponieważ przewlekle drażniona pochewka reaguje przekrwieniem, obrzękiem i wysiękiem, następnie włóknieniem, doprowadzającym do pogrubienia ścian i trwałego zwężenia jej światła, pojawia się wiele dokuczliwych dolegliwości.
Objawem zespołu de Quervaina jest:
- tkliwy i bolący kciuk (okolice podstawy kciuka),
- ból w nadgarstku (po stronie wewnętrznej, promieniowej), pojawiający się zwłaszcza podczas odwodzenia i prostowania kciuka oraz dołokciowym odchyleniu nadgarstka (często słyszalne są przeskakiwania ścięgien).
Czasami chorobie de Quervain towarzyszy obrzęk nadgarstka nawet bez urazu oraz zgrubienie okolicy nadgarstka. Ból może promieniować nawet do stawu łokciowego. Rzadko występują zaczerwienienie, ból i tkliwość sąsiednich stawów szczególnie rano.
Zaawansowana choroba de Quervain będzie prowadzić do znacznego pogorszenia sprawności ręki oraz może wywołać zwłóknienia i uszkodzenie ścięgien.
4. Rozpoznanie i leczenie zespołu de Quervaina
W diagnostyce zespołu de Quervaina pomocne jest badanie ultrasonograficzne (USG) w dwóch projekcjach: podłużnej i poprzecznej, umożliwiające ocenę struktury ścięgien w pochewce i wykrycie ich nieprawidłowości. Czasem wskazane jest wykonanie badania rentgenowskiego (RTG) w określonej projekcji.
Kluczowe jest wnikliwe badanie kliniczne wykonywane przez ortopedę. Wykorzystuje się między innymi test von Finkelsteina (dodatni świadczy o zaawansowaniu choroby). Polega on na umieszczeniu kciuka w zaciśniętej pięści i kolejno odchyleniu nadgarstka w stronę łokciową.
Wykonuje się także test Muckarda (polega na wykonaniu odwiedzenia dołokciowego przy wyprostowanych palcach i przywiedzionym kciuku). W początkowym stadium choroby włącza się leczenie zachowawcze. Kluczowe jest unieruchomienie kończyny.
Orteza powinna obejmować zarówno kciuk (utrzymując go w lekkim odwiedzeniu) jak i nadgarstek(w ustawieniu wyprostnym). Dodatkowo stosuje się fizykoterapię. Zalecana jest na przykład ultrafonoforeza, jonoforeza, krioterapia miejscowa, pole magnetyczne.
Dostępne są także iniekcje sterydowe, które jednak mogą osłabiać ścięgno, a i spowodować jego przerwanie. Leki przeciwzapalne zaś działają tylko miejscowo i nie likwidują przyczyny zmian przewlekłych.
Jeżeli działania nie przynoszą efektu, postępowaniem z wyboru jest leczenie zabiegowe – minioperacyjne. Celem postępowania jest uwolnienie uwięźniętych ścięgien poprzez nacięcie troczka. Operacja polega na nacięciu pochewki, co prowadzi do całkowitego wyleczenia.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.