Wycięcie migdałków - wskazania, powikłania, przebieg zabiegu

Migdałki podniebienne to zbudowane z tkanki limfatycznej masy komórek, które znajdują się po obu stronach gardła. Kiedy wycina się migdałki? Po co są nam te masy komórek odpornościowych? W jakich sytuacjach wykonuje się wycięcie migdałków u dzieci?

1. Migdałki - czym są i jaką pełnią funkcję?

Migdałki podniebienne i gardłowe to masy komórek odpornościowych, które można znaleźć w węzłach chłonnych.

Znajdują się w jamie ustnej i za nozdrzami. Skupiska tkanki limfatycznej stanowią niezwykle ważny element układu immunologicznego. Pozwalają zachować nasz organizm w zdrowiu, a główną ich rolą jest wykrywanie wirusów oraz bakterii w spożywanym pokarmie oraz wdychanym powietrzu.

Zobacz film: "Jakie badania wykonać przed zabiegiem laryngologicznym?"

Zakażone lub powiększone migdałki mogą powodować przewlekłe lub nawracające bóle gardła, nieświeży oddech, wady zgryzu, ropień, niedrożność górnych dróg oddechowych, a co za tym idzie trudności z połykaniem, chrapanie lub bezdech senny.

Zainfekowane migdałki gardłowe mogą powiększyć się, utrudniać oddychanie, wywoływać zakażenia uszu lub inne problemy. Adenoidektomia i tonsillektomia to chirurgiczne usunięcie migdałków gardłowych i migdałków podniebiennych.

Lekarz od migdałków to laryngolog. To właśnie ten specjalista może zlecić usunięcie migdałków u dziecka lub dorosłego. Zajmuje się on schorzeniami uszu, krtani, nosa oraz gardła.

2. Wycięcie migdałków - wskazania

Wśród najczęstszych wskazań do przeprowadzenia zabiegu wycięcia migdałków lekarze wyróżniają:

• ropień okołomigdałkowy,
• przerost powodujący u pacjentów nie tylko bezdech senny, ale również problemy z oddychaniem czy połykanie,
• dyskomfort spowodowany przykrym zapachem z ust u pacjentów, którzy borykają się z problemem czopów migdałkowych.

Czasami wycięcie migdałków jest konieczne, gdy same masy komórek odpornościowych przyczyniają się do nawracających zakażeń dróg oddechowych, stanów zapalnych gardła.

3. Przygotowanie do wycięcia migdałków

Przed zabiegiem anestezjolog rozmawia z pacjentem, by zweryfikować jego historię medyczną. Jeśli lekarz zleci przed operacją jakieś badania, warto je wykonać wcześniej. Po zabiegu pacjent nie powinien sam wracać do domu. Pacjent nie powinien przyjmować aspiryny ani żadnych leków rozrzedzających krew 10 dni przed operacją.

Tydzień przed zabiegiem nie należy przyjmować niesteroidowych leków przeciwzapalnych. 6 godzin przed operacją nie należy nic jeść ani pić. Jakakolwiek zawartość żołądka może spowodować komplikacje anestezjologiczne. Jeśli pacjent odczuwa gorączkę w dniu zabiegu, powinien poinformować o tym lekarza, który zdecyduje o zabiegu. Jeśli dziecko ma ospę wietrzną, nie wolno przyprowadzać go do szpitala.

Jeśli operacji poddawane jest dziecko, należy zachęcić je, by myślało o zabiegu jako o czynności lekarza, która przyniesie mu pewną ulgę. Warto zapewnić dziecko, że jest bezpieczne i że rodzic będzie blisko niego. Jeśli pojawi się ból, będzie on trwał niedługo i można go zmniejszyć przez podanie środków przeciwbólowych. Można z dzieckiem odwiedzić szpital kilka dni wcześniej, aby poznało środowisko w ramach wizyty adaptacyjnej.

Pacjent powinien wiedzieć dokładnie, kiedy ma się stawić, aby móc przeprowadzić niezbędne przygotowania do operacji. W dniu operacji pacjent przynosi całą dokumentację medyczną, jaką posiada. Warto, aby miał na sobie wygodne ubranie, a biżuterię i cenne przedmioty zostawił w domu. Dzieci mogą przynieść swój ulubiony kocyk czy zabawkę. Pacjent nie powinien przyjmować żadnych leków bez konsultacji z lekarzem.

4. Przebieg zabiegu wycięcia migdałków

Przed zabiegiem pielęgniarka zakłada wkłucie dożylne. Następnie pacjent jest usypiany, ponieważ zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym. Podczas zabiegu jego stan jest cały czas monitorowany. Lekarz następnie usuwa migdałki przez usta. Nie przeprowadza się żadnych zewnętrznych nacięć. Podstawy migdałków są przypalane. Cała procedura trwa zwykle mniej niż 60 minut. Gdy pacjent jest bezpieczny na sali pooperacyjnej, lekarz rozmawia z rodziną.

5. Zalecenia dla pacjenta po operacji wycięcia migdałków

Po operacji pacjent jest monitorowany i może być zwolniony do domu tego samego dnia, zazwyczaj jednak pozostaje w szpitalu kilka dni ze względu na zastosowane znieczulenie ogólne oraz w celu obserwacji.

Gdy dotrze do swojego mieszkania, powinien położyć się i odpoczywać, trzymając głowę na podwyższeniu (na 2-3 poduszkach), co pozwoli na zminimalizowanie opuchlizny. Pacjenci powinni unikać wysiłku, mogą wstawać tylko by skorzystać z toalety. Wizyty powinny być ograniczone do minimum. Gdy pojawią się zaparcia, należy zastosować czopki lub łagodne środki przeczyszczające.

Zalecana jest lekka i zimna dieta. Należy unikać gorących napojów przez kilka dni. Zaraz po operacji pacjent nie powinien jeść, mogą się pojawić wtedy nudności i wymioty. Pacjent otrzyma również antybiotyki, które powinien wybrać do końca, gdyż skończenie wcześniej antybiotykoterapii może prowadzić do wzrostu oporności bakterii na leczenie. 10-14 dni po zabiegu należy zgłosić się na badanie kontrolne. Po zabiegu należy pić dużo płynów. Czasami przełykanie może być utrudnione.

Do spożycia zaleca się żelatynę, lody, puddingi, rozgniecione produkty. Gorące, ostre i twarde produkty – tosty, świeże owoce, krakersy, chipsy – powinny być odstawione, ponieważ mogą podrażnić gardło i spowodować krwawienie. Jeśli dojdzie do odwodnienia, najlepiej zgłosić się do lekarza. Zwykle pacjent przebywa na zwolnieniu 7-10 dni. Po 3 tygodniach można już pływać, ale nurkować można dopiero po upływie 6 tygodni.

6. Powikłania po usunięciu migdałków

W literaturze medycznej odnotowano następujące powikłania po wycięciu migdałków:

• porażka w wyeliminowaniu każdego epizodu bólu gardła lub rozwiązania problemu zakażenia zatok lub ucha. Konieczność dalszych zabiegów.
• krwawienia (bardzo rzadko może wystąpić konieczność transfuzji krwi).
• zakażenia, odwodnienie, długotrwały ból i/lub zaburzenia gojenia, które mogą doprowadzić do konieczności hospitalizacji.
• stała zmiana głosu i niedrożność nosa.
• brak poprawy w obrębie górnych dróg oddechowych lub niewyeliminowanie chrapania, bezdechu sennego czy oddychania przez usta, a także u dzieci objawy przerostu migdałków, czyli stale otwartych ust.

Po usunięciu migdałków podniebiennych często pojawia się ból. Trudno przewidzieć, u którego z pacjentów wystąpi i w jakim natężeniu. Zaraz po operacji pacjenci często mówią o delikatnych dolegliwościach bólowych. W ciągu kolejnych dni jednak ból wzrasta i utrzymuje się przez jakiś czas. Tydzień po operacji pacjenci często odczuwają ból ucha, szczególnie gdy przełykają. Pojawiają się też wtedy strupy.

Dlatego też głównie w tym okresie występują krwawienia. Większość pacjentów dochodzi do zdrowia w ciągu dwóch tygodni po zabiegu. Jednakże do 6 tygodni po zabiegu ostre przyprawy i pikantne jedzenie mogą podrażniać gardło.

Pacjenci mogą zauważyć białe ślady w miejscu migdałków. Są to tymczasowe strupy, które odpadną. Gardło ponownie staje się różowe w ciągu 6 tygodni. Niczym nadzwyczajnym nie jest zatkanie nosa po zabiegu. Może ono trwać nawet kilka miesięcy. Pacjent może także chrapać przez kilka tygodni. Często zauważana po operacji zmiana głosu mija po kilku miesiącach.

Krwawienie występuje u 1-3% pacjentów po wycięciu migdałków podniebiennych. Jeśli do niego dojdzie, pacjent powinien zachować spokój, opłukać usta zimną wodą i się położyć. Jeśli krwawienie się utrzymuje – wezwać lekarza. Rzadko potrzebna jest operacja, aby je opanować.

7. Jakie są różnice między wycięciem migdałków a adenotomią?

Wycięcie migdałków, inaczej tonsillektomia, to zabieg chirurgiczny polegający na całkowitym usunięciu migdałków podniebiennych. Najważniejszymi wskazaniami do usunięcia migdałków u dzieci są:

• nawracające bakteryjne lub wirusowe stany zapalne gardła oraz migdałków,
• zaburzenia oddychania podczas snu.

A jakie są najczęstsze powody wycinania migdałków u dorosłych? Laryngologiczny zabieg chirurgiczny, polegający na wycięciu migdałków u dorosłych przeprowadzany jest, gdy powiększone migdałki powodują:

• bezdech senny,
• trudności z przełykaniem,
• zaburzenia mowy,
• nawracające ropnie,
• gorączkę reumatyczną.

Innym wskazaniem do zabiegu usunięcia migdałków u dorosłych jest podejrzenie nowotworu.

Adenotomia jest zabiegiem laryngologicznym, który polega na operacyjnym usunięciu trzeciego migdałka, czyli migdałka gardłowego. Trzeci migdałek odgrywa istotną rolę w kształtowaniu się odporności u młodych pacjentów. Znajduje się on na tylnej ścianie gardła nad migdałkami podniebiennymi (umiejscowiony jest w gardle, za podniebieniem).

Zlokalizowany jest na tylnej ścianie gardła nad migdałkami podniebiennymi za podniebieniem miękkim. Wycięcie migdałka u dziecka jest wskazane, gdy trzeci migdałek nie pracuje w sposób prawidłowy i zaczyna stanowić przyczynę rozwoju schorzeń lub zaburzeń takich jak niedosłuch spowodowany blokadą przewodu Eustachiusza i nagromadzaniem się śluzu w obrębie jamy bębenkowej.

Czy istnieje dolna granica wieku, w którym można wykonać zabieg usunięcia migdałka u dziecka? Laryngologiczne usuwanie migdałka u dziecka może zostać przeprowadzone, jeśli maluch ma powyżej 3 lat.

8. Czy wycięcie migdałków jest zabiegiem bolesnym?

Wielu pacjentów zastanawia się, czy wycinanie migdałków boli. Operacja migdałków wykonywana jest z dostępu przez jamę ustną, po podaniu znieczulenia ogólnego. Procedura ta jest dla pacjenta bezbolesna i trwa ok. 45-100 minut.

Ból pooperacyjny to dość częste zjawisko po zabiegu wycinania migdałków u dzieci czy usuwania migdałków u dorosłych. Dolegliwości bólowe mogą utrzymywać się do 14 dni po operacji. W tym czasie można sięgnąć po leki o działaniu przeciwbólowym np. ibuprofen, paracetamol.

9. Przeciwwskazania do usunięcia migdałków

Istnieją pewne przeciwwskazania do usunięcia migdałków. To przede wszystkim:

• ciężkie choroby ogólnoustrojowe,
• przyjmowanie środków farmakologicznych, które rozrzedzają krew,
• ogólny zły stan zdrowia pacjenta,
• nadwrażliwości na leki stosowane podczas znieczulenia,
• zaburzenia nerwowo-mięśniowe,
• zaburzenia układu krzepnięcia,
• wady anatomiczne taki jak rozszczep podniebienia,
• niedokrwistość.

10. W jakim wieku najczęściej przeprowadza się wycięcie migdałków?

Wycięcie migdałków, zwane także tonsillektomią, jest najczęściej przeprowadzane u dzieci między 4, a 7 rokiem życia. Istnieją różne sytuacje, które mogą wymagać usunięcia migdałków u dziecka takie jak nawracające infekcje migdałków (zapalenie migdałków), problematyczne oddychanie z powodu powiększonych migdałków, chrapanie i inne schorzenia gardła.

Wycięcie migdałków u dorosłych jest wskazane, gdy przerost migdałków powoduje u pacjenta bezdech senny, problemy z mówieniem i przełykaniem. Zabieg wykonuje się również w przypadku chorób odogniskowych oraz przy podejrzeniu procesu nowotworowego migdałka.

W przypadku dorosłych tonsillektomia jest rzadziej wykonywaną procedurą, ale nadal może być konieczna w pewnych przypadkach. Decyzję o przeprowadzeniu zabiegu wycinania migdałów zawsze powinien podejmować lekarz, biorąc pod uwagę historię medyczną pacjenta, choroby przewlekłe, zaburzenia krzepnięcia krwi, alergie, nadwrażliwość na leki, wcześniejsze reakcje na leki znieczulające.

11. Usunięcie migdałków NFZ – terminy

Gdzie najszybciej wyciąć migdałki w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia? Ile wynosi czas oczekiwania na zabieg usunięcia migdałków NFZ? Te i inne pytania spędzają sen z powiek wielu pacjentom. W naszym kraju są 154 placówki wykonujące zabiegi usunięcia migdałków podniebiennych. Średni czas oczekiwania na taką procedurę wynosi 439 dni.

Usunięcie migdałków podniebiennych, czyli tonsillektomia w prywatnej placówce medycznej kosztuje od 5500 do 6500 złotych.

Rodzice powinni mieć na uwadze, że alternatywą dla trwałego usunięcia trzeciego migdałka (adenotomia) u dziecka w ramach Nardowego Funduszu Zdrowia jest operacja wycięcia migdałków w klinice prywatnej. Za taki zabieg trzeba zapłacić od 4 900 do 5500 złotych.

12. Czy wycięcie migdałków wpływa na zdolność obrony przed infekcjami?

Pacjenci borykający się z zaburzeniami drożności dróg oddechowych, bezdechem sennym, nawracającymi anginami czy zapaleniami gardła mają wiele obaw dotyczących ewentualnych konsekwencji usunięcia migdałków.

Badania przeprowadzone na pacjentach urodzonych w latach 1979–1999 pokazały naukowcom z Uniwersytetu w Kopenhadze oraz badaczom z Uniwersytetu w Melbourne, że wycięcie migdałków podniebiennych i migdała gardłowego w dzieciństwie zwiększa długoterminowe ryzyko pojawiania się częstych schorzeń układu oddechowego i wystąpienia reakcji alergicznych.

Raport badaczy wykazał, że zabieg usunięcia migdałków wiąże się z prawie trzykrotnym względnym ryzykiem zapaleń górnych dróg oddechowych.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.