Witamina D na zimę
Przeprowadzone w ostatnich latach badnia wykazały wiele korzyści wynikających z działania witaminy D na organizm człowieka na wszystkich etapach jego życia. W analizach epidemiologicznych sugeruje się również, że niska podaż tej witaminy jest powszechna wśród mieszkańców Europy Zachodniej.
1. Synteza witaminy D
Witamina D3 (cholekalcyferol) powstaje w ludzkim naskórku pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Tak wytworzona w organizmie prowitamina D łączy się z globuliną o nazwie DPB (vitamin D binding protein) i w tej formie jest transportowana do wątroby, gdzie ulega przemianom do kalcydiolu (25(OH)D3) – prohormonu.
Dalsze przeobrażenia zachodzą w kanalikach proksymalnych nerek, gdzie powstaje kalcytriol – najbardziej aktywna biologicznie postać witaminy D. Jej endogenna produkcja zależy nie tylko od natężenia promieniowania UV, ale także od szerokości geograficznej, pory roku, wieku człowieka i pigmentacji jego skóry. Jedynie niewielka część tej witaminy (około 10%) ma pochodzenie egzogenne – jest dostarczana do organizmu wraz z pokarmem.
2. Funkcje w organizmie
Witamina D spełnia w organizmie wiele istotnych funkcji. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) zaznacza przede wszystkim, że pomaga ona w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Jednocześnie bierze udział w procesie podziału komórek, a dodatkowo wspomaga utrzymanie zdrowych zębów. Ponadto jest niezbędna do mineralizacji tkanki kostnej i regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Witamina D pomaga również w utrzymaniu zdrowych kości oraz przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania mięśni.
3. Zalecane spożycie i profilaktyka niskiego poziomu
Źródłem witaminy D w żywności są głównie ryby i oleje rybne. Niewielkie jej ilości znajdziemy również w serze żółtym, żółtku jaja, mięsie oraz produktach mlecznych. Według norm żywienia dla populacji polskiej (Instytut Żywności i Żywienia, nowelizacja 2012 r.), zapotrzebowanie na witaminę D na poziomie zalecanego dziennego spożycia (RDA, recommended dietary allowances) dla obu płci, od 1. do 70. roku życia, a także u kobiet w okresie ciąży i laktacji wynosi 15 µg cholekalcyferolu na dobę.
Powyżej 70. roku życia zapotrzebowanie wzrasta do 20 µg. Wyniki badań z ostatnich lat wskazują na niepokojąco wysoki odsetek niskiej podaży tej witaminy w społeczeństwie. Szacuje się, że może dotyczyć on połowy społeczeństwa. W naszych rejonach geograficznych warunki pogodowe i kąt padania promieni słonecznych pomiędzy październikiem a kwietniem są niewystarczające do odpowiedniej syntezy skórnej.
Wytyczne suplementacji witaminy D dla Europy Środkowej (2013 r.) wskazują, że osoby dorosłe (>18 roku życia) w okresie od września do kwietnia powinny przyjmować ją w dawce 800-2000 j.m./dobę (tj. 20-50 µg/dobę) w zależności od masy ciała.
Jeśli efektywna synteza skórna witaminy D w miesiącach letnich również nie jest zapewniona, ta sama dawka, zależnie od masy ciała, powinna być dostarczana przez cały rok. Suplementację należy podjąć także w grupach ryzyka: u wcześniaków, dzieci i nastolatków z otyłością (BMI>90 centyla dla wieku i płci), osób dorosłych i w wieku podeszłym z otyłością (BMI>30 kg/m2) oraz pracujących w nocy i o ciemnej karnacji.
Niewystarczające zaopatrzenie organizmu w witaminę D diagnozuje się przy stężeniu 25(OH)D (metabolitu witaminy D) w osoczu krwi poniżej 30 ng/ml (75 nmol/l), przy czym stężenia poniżej 20 ng/ml (50 nmol/l) wskazują na zbyt niski poziom witaminy D, który powinien być leczony farmakologicznie.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.