Widzenie zmierzchowe i wrażliwość na olśnienie
Skierowanie na badanie widzenia zmierzchowego oraz wrażliwości na olśnienie (potocznie zwane badanie w ciemni) dostają zazwyczaj pacjenci od lekarza medycyny pracy w ramach badań lekarskich w związku z podejmowaniem nowej pracy bądź zmiany stanowiska związanego z obowiązkiem służbowej jazdy samochodem.
Badanie to powinno obejmować praktycznie wszystkich kierowców – zarówno zawodowych (w tym kierowców taxi), kandydatów na kierowców pojazdów wszystkich kategorii, a w szczególności kategorii C, D, E, a także egzaminatorów, instruktorów, kierowców pojazdów uprzywilejowanych i przewożących wartości pieniężne, kierowców rajdowych. Zdarza się, że na badanie w ciemni wysłani są również operatorzy maszyn i urządzeń np. wózków widłowych, koparek, dźwigów oraz pracownicy zawodów wymagających szczególnej sprawności psychotechnicznej.
1. Wykonanie badań w ciemni
Przed lipcem 2014 roku badania wchodziły w skład badania psychologicznego, stąd też również obecnie najczęściej badanie przeprowadzane jest przez psychologa w pracowniach psychologicznych do badań kierowców, mimo iż obowiązek ten został zdjęty z psychologów transportu. Wynik ten nie wpływa na wynik badania psychologicznego, jest jedynie informacją dla lekarza o stanie zdrowia danej osoby, rozpoczynającym się ewentualnym procesie chorobowym.
Badanie widzenia zmierzchowego oraz wrażliwości na olśnienie jest odrębnym badaniem od badania psychologicznego, stąd też pracownie naliczają dodatkowe opłaty. Warto poszukać pracowni, która oferuje takie badanie w ramach badania psychologicznego przed wizytą u lekarza, oszczędzamy wtedy czas i pieniądze.
2. Przebieg badań
W związku z budową oka czyli dokładniej - występowaniem w siatkówce dwóch rodzajów komórek światłoczułych: czopków odpowiedzialnych za widzenie w świetle dziennym oraz pręcików aktywnych po zmierzchu. Gdy znajdujemy się w sytuacji zapadającego zmierzchu, wspomniane czopki nie spełniają swojego zadania, stąd też w sytuacji drogowej nasze reakcje są wydłużone, co w następstwie zmniejsza bezpieczeństwo na drodze.
W przypadku dysfunkcji pręcików mamy do czynnienia z swoistym nadwyrężeniem ich pracy poprzez oślepienie silnym światłem. Zdarza się też, że niekiedy sami kierowcy uskarżają się na dyskomfort jazdy po zmierzchu; częstsze mrużenie bądź łzawienie oczu w narażeniu na doznanie oślepienia przez innego kierowcę. To pierwsze sygnały
Pierwszy pomiar, którego dokonuje się w pracowniach psychologicznych badań kierowców dotyczy minimalnego progu wrażliwości zmysłowej. Osoba badana po adaptacji do ciemności proszona jest o rozpoznawanie położenia przerwy w pierścieniu (Pierścień Landolta), którego oświetlenie zwiększa się stopniowo. Wynikiem badania (najczęściej) jest czas, po jakim badany jest w stanie prawidłowo dostrzec przerwę.
Drugi pomiar dotyczy oceny wrażliwości na olśnienie (Noktometr). Badany, bezpośrednio po pierścieniu poddawany jest olśnieniu/ oślepieniu przez silne źródło światła, a następnie, gdy ono wygaśnie - o rozpoznanie widocznej jednej z czterech figur. W tym wypadku również kluczowy jest czas (szybkość rozpoznania).
3. O czym świadczy problem z widzeniem zmierzchowym lub wrażliwością na olśnienie?
W przypadku prawidłowo przeprowadzonego badania a jednocześnie otrzymania wyników świadczących o osłabieniu sprawności widzenia zmierzchowego bądź wrażliwości na olśnienie, źródła problemu możemy poszukiwać w chorobach zwyrodnieniowych siatkówki oka (m.in. jako powikłanie cukrzycy), jaskrze, niedoborach witaminy A lub zwyczajnym przemęczeniu narządu wzroku.
Istotnym czynnikiem (szczególnie u starszych osób) są początki zaćmy.
Prognozowanie na podstawie wyników badania widzenia zmierzchowego czy wrażliwości na olśnienie (w przypadku ewentualnych nieprawidłowości) wymaga przeprowadzenia dodatkowych badań okulistycznych - dotyczy to szczególnie kierowców zawodowych, pracujących w różnych warunkach atmosferycznych, o różnych porach dnia - mogących stanowić potencjalne źródło niebezpieczeństwa na drodze.
Wiele chorób wpływających na wyniki badania: widzenie zmierzchowe czy wrażliwość na olśnienie, podlega leczeniu. O orzeczeniu trwałej czy czasowej niezdolności do prowadzenia pojazdów ostatecznie może decydować tylko lekarz, biorąc pod uwagę kompleksowo wszystkie wyniki danego pacjenta.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.