USG 1 trymestru – kiedy się je wykonuje, na czym polega i co ocenia?

USG 1 trymestru wykonuje się go pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży. Jest ono kluczowe dla potwierdzenia prawidłowego rozwoju płodu w zakresie tak zwanej dużej anatomii oraz określenia ryzyka genetycznego. Badanie dostarcza wielu ważnych informacji, jest przy tym bezpieczne i nieinwazyjne. Na czy polega? Jak się do niego przygotować?

1. Kiedy przeprowadza się USG 1 trymestru?

USG 1 trymestru wykonuje się pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży - po ukończeniu 11, a przed rozpoczęciem 14 tygodnia ciąży (czyli do wieku ciążowego 13 tygodni i 6 dni). To jedno z trzech obowiązkowych badań ultrasonograficznych, jakie wykonuje się u ciężarnej. Dostarcza ono wielu istotnych informacji dotyczących [rozwoju płodu].

Badanie USG jest procedurą diagnostyczną, dzięki której lekarz może kontrolować rozwój płodu oraz budowę jego ciała. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej podczas ciąży każda kobieta powinna mieć wykonane obowiązkowo 3 badania ultrasonograficzne: pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży, pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży, * pomiędzy 27 a 32 tygodniem ciąży.

Zobacz film: "USG w czterech wymiarach"

Jeśli ciąża trwa dłużej niż 40 tygodni, obowiązkowe jest przeprowadzenie kolejnego USG.

Badanie USG w 12 czy 13 tygodniu ciąży dopochwowe czy przez brzuch?

Obowiązkowe badania USG w ciąży wykonywane są przez powłoki brzuszne. U wielu kobiet, w celu potwierdzenia lub wykluczenia obecności ciąży, podczas pierwszej wizyty, jaka nastąpiła po tym, jak test ciążowy pokazał dwie kreski, wykonuje się także przezpochwowe USG narządu rodnego. Ma to zwykle miejsce przed 10 tygodniem ciąży. Nie jest ono obowiązkowe.

2. Co ocenia USG genetyczne 1 trymestru?

Termin USG 1 trymestru nie jest ustalony przypadkowo. Pomiędzy 11. a 14 tygodniem ciąży płód jest już na tyle rozwinięty, że można ocenić jego rozwój. Tym samym badanie USG 1 trymestru ocenia:

• liczbę płodów (ciąża pojedyncza, ciąża mnoga),
• pomiary biometryczne płodu,
• struktury anatomiczne płodu: czaszki, sierpu mózgu, splotów naczyniówkowych komór bocznych, ścian powłok brzusznych, przyczepu brzusznego pępowiny, żołądka, wielkości serca, jego położenia i osi, pęcherza moczowego, kręgosłupa, kończyn górnych i kończyn dolnych. Można wykryć niektóre duże wady, takie jak przepukliny brzuszne czy niewykształcone kończyny,
• czynność serca płodu (FHR – fetal heart rate). To ocena, jak przepływa krew w sercu i przewodzie żylnym,
• kosmówkę,
• przezierność karku płodu (NT – nuchal translucency), czyli pomiar płynu w okolicy karku.

Podczas badania lekarz, na podstawie długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL), określa także czas trwania ciąży. Jeśli różni się od szacowanego na podstawie ostatniej miesiączki, termin porodu zostaje zmieniony.

3. USG 1 trymestru a wady genetyczne płodu

Podczas badania analizowane są tak zwane markery chorób genetycznych, czyli cechy ultrasonograficzne. Z tego powodu na USG 1 trymestru mówi się USG genetyczne. Dzięki niemu możliwe staje się wykrycie cech, które wskazują na pojawienie się jednej z najczęściej spotykanych u dzieci wad genetycznych, takich jak zespół Downa, zespół Edwardsa czy zespół Patau.

Podstawowy marker wad genetycznych płodu, który pozwala z dużą dokładnością oszacować ryzyko ich wystąpienia, to przezierność karku płodu. Im wyższa wartość NT, tym większe ryzyko urodzenia dziecka z wadą genetyczną. Poszerzenie NT powyżej 2,5 mm sugeruje, że płód może być obarczony jakąś chorobą: wadą serca czy innego narządu bądź aberracją chromosomową. Choć poszerzenie fałdu karkowego nie zawsze oznacza wadę genetyczną, jest wskazaniem do dalszej diagnostyki.

Co ważne, wykonanie badań przed 11 tygodniem lub po 14 tygodniu ciąży uniemożliwia obliczenie ryzyka wystąpienia wad genetycznych, a wyniki badania nie są wiarygodne.

4. Jak wygląda USG 1 trymestru?

Jak się przygotować do USG 1 trymestru? Badanie to nie wymaga specjalnego przygotowywania. Warto jedynie pamiętać o wygodnych ubraniach, a także zabraniu ze sobą przeprowadzonych dotychczas wyników badań, zarówno laboratoryjnych, jak i obrazowych.

Badanie wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach. Lekarz smaruje brzuch pacjentki żelem, który ułatwia wnikanie ultradźwięków w głąb tkanek, a i umożliwia operowanie głowicą ultrasonografu. Następnie specjalista przykłada do skóry głowicę emitującą ultradźwięki, a na monitorze pojawiają się obrazy, które są na bieżąco analizowane i oceniane. Badanie trwa zwykle mniej więcej kwadrans.

5. Przeciwwskazania do wykonania USG w I trymestrze

USG 1 trymestru, jak wszystkie badania ultrasonograficzne, jest nieinwazyjne i bezpieczne tak dla dziecka, jak i matki. W związku z tym nie istnieją żadne przeciwwskazania do jego wykonywania.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.