Trwa ładowanie...

To jedna z najbardziej podstępnych chorób. 90 proc. chorych nie wie, że ma problem

90 proc. pacjentów cierpiących na przewlekłą chorobę nerek, nie wie, że choruje
90 proc. pacjentów cierpiących na przewlekłą chorobę nerek, nie wie, że choruje (Adobe Stock)

Ze względu na brak objawów często jest nazywana "niemą chorobą". A statystyki są alarmujące - zaledwie jedna na 10 osób z przewlekłą chorobą nerek (PChN) jest zdiagnozowana. Specjaliści szacują, że problem już teraz może dotyczyć około czterech milionów Polaków, a liczba będzie rosła, bo to jedna z chorób cywilizacyjnych. Z badania PolSenior wynika, że w populacji powyżej 65. roku życia na PChN cierpi już 29 proc. populacji.

spis treści

1. Nerki chorują w ciszy

Eksperci wskazują, że u większości pacjentów objawy przewlekłej choroby nerek nie występują lub są mało charakterystyczne, a to usypia czujność. Dane są alarmujące: 90 proc. osób z chorymi nerkami nie wie, że ma problem.

- Na tym między innymi polega problem z tym schorzeniem, że choroba się rozwija, proces rozwoju postępuje powoli, a pacjent się adaptuje do tych zmian. Przykładowo rozwija się towarzysząca PChN niedokrwistość, pojawia zmęczenie, senność, zmniejszona tolerancja wysiłku, ale jeśli trwa to długo, to objawy nie są gwałtowne i chory łatwo to tłumaczy: "Jestem trochę słabszy, bardziej senny, ale to pewnie przez przepracowanie" - mówi prof. Magdalena Krajewska, prezes Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego.

Zobacz film: "#PlusCzyMinus? Polska w niechlubnej czołówce. Tu liczba zakażeń HIV rośnie"
Pacjenci nie wiedzą, że cierpią na przewlekłą chorobę nerek. Większość nie dożyje do okresu terapii nerkozastępczej, bo umiera z powodu powikłań
Pacjenci nie wiedzą, że cierpią na przewlekłą chorobę nerek. Większość nie dożyje do okresu terapii nerkozastępczej, bo umiera z powodu powikłań (Getty Images)

- To, co powinno pacjenta zaniepokoić i sprowadzić do lekarza, to obrzęki, nadciśnienie, zmieniona ilość i barwa oddawanego moczu, pienienie się moczu - ale często w pierwszych stadiach przewlekłej choroby nerek żaden z tych objawów się nie pojawia. Właśnie dlatego pacjenci bardzo późno zgłaszają się do lekarza. Problem z rozpoznawaniem przewlekłej choroby nerek jest ogromny. Według szacunków w Polsce na 10 chorych osób tylko jedna wie o chorobie - podkreśla ekspertka. W stadiach zaawansowanych objawy występują gwałtownie i dotyczą właściwie wszystkich narządów i organów - dodaje lekarka.

Objawy przewlekłej choroby nerek:

  • ciągłe uczucie osłabienia,
  • zwiększająca się masa ciała (skutek zatrzymywania się wody w organizmie),
  • zaburzenia oddychania i duszność,
  • drżenie rąk i nóg,
  • mdłości i wymioty.

2. Umierają z powodu powikłań

Przewlekła choroba nerek jest schorzeniem cywilizacyjnym. Ryzyko rozwoju choroby zwiększa przede wszystkim cukrzyca, bo wysoki poziom cukru uszkadza naczynia krwionośne nerek, a to może doprowadzić do ich niewydolności. Eksperci wśród czynników ryzyka wymieniają też dietę bogatą w sód, częste sięganie po jedzenie wysokoprzetworzone, dania błyskawiczne i żywność w puszkach.

- Przewlekła choroba nerek jest w sposób bardzo ścisły związana z nadciśnieniem, miażdżycą i cukrzycą. Te same czynniki ryzyka powodują te choroby, a dodatkowo współwystępowanie tych jednostek przyspiesza postęp każdej z nich. W przypadku występowania jednocześnie cukrzycy i PChN ryzyko powikłań rośnie wielokrotnie - zaznacza lekarka.

Prof. Krajewska przyznaje, że podobnie jak w przypadku szeregu innych chorób - im później postawiona jest diagnoza, tym trudniej pacjentom pomóc, dlatego tak ważna jest profilaktyka.

- Jeżeli przewlekła choroba nerek jest zdiagnozowana na wcześniejszym etapie, to możliwości jej leczenia są znacznie większe. Nie zawsze da się tę chorobę całkowicie zatrzymać, ale w wielu wypadkach da się znacząco zwolnić jej przebieg, tzn. pacjent, który będzie wymagał leczenia nerkozastępczego, czyli dializ albo przeszczepu nerki, nie będzie tego potrzebował za trzy lata - tylko za lat 15. Różnica jest ogromna, bo leczenie nerkozastępcze jest niezwykle obciążające dla pacjenta - społecznie i zdrowotnie - przyznaje specjalistka.

- Nerki są odpowiedzialne za utrzymanie homeostazy organizmu, wydalanie toksycznych produktów przemiany materii, odpowiadają za gospodarkę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową, produkują hormony, czyli jeśli przestają prawidłowo pracować, wywołują zaburzenia w zasadzie w większości narządów, z czego najważniejsze są schorzenia sercowo-naczyniowe. Pacjenci, którzy chorują na przewlekłą chorobę nerek - umierają głównie z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Oni nie umierają na PChN, dlatego że tę chorobę jesteśmy w stanie leczyć dializami albo przeszczepem nerki. Natomiast większość chorych nie dożyje do okresu terapii nerkozastępczej, bo zginie właśnie z powodu chorób sercowo-naczyniowych, jak udary czy zawały - podkreśla lekarz nefrolog.

3. Wystarczą trzy proste badania

Badania opinii społecznej przeprowadzone w lutym 2022 r. przez IBRIS wykazały, że niespełna 30 proc. Polaków zdaje sobie sprawę z tego, na czym polega przewlekła choroba nerek, a tylko co piąty jest w stanie określić, jakie mogą być jej powikłania. Trwa kampania społeczna pod patronatem Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej oraz Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego #OtwórzSerceNaNerki, która ma uzmysłowić skalę problemu. Specjaliści podkreślają, że kluczowa jest edukacja.

- Ludzie wiążą śmiertelność z powodu chorób sercowo-naczyniowych z gospodarką lipidową, wielokrotnie oznaczają cholesterol, natomiast nie zdają sobie sprawy, jak groźny jest wzrost stężenia kreatyniny - zauważa prof. Krajewska.

Ekspertka tłumaczy, że wystarczy raz na dwa lata wykonać trzy proste i tanie badania, by wykryć PChN na wczesnym etapie.

- Po pierwsze to jest ogólne badanie moczu, badanie mikroalbuminurii oraz oznaczenie stężenia kreatyniny w surowicy. Te badania powinno się wykonywać po 50. roku życia raz na dwa lata, a w grupach ryzyka, czyli u osób, które mają w rodzinie osoby chore na nerki, u osób, które mają cukrzycę, nadciśnienie, otyłość - raz w roku - zaleca ekspertka.

Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze