Taurodontyzm – przyczyny i objawy, rozpoznanie
Taurodontyzm to anomalia dotycząca wielokorzeniowych zębów stałych. Jej istotą jest powiększenie komory zęba trzonowego. Wywołuje to zaburzone proporcje długości korony do korzenia, czyli odwrócenie stosunku korony do korzenia. Ząb taurodontyczny kształtem przypomina byka, stąd jego nazwa - byczy ząb. Nie poznano dokładnych przyczyn schorzenia. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest taurodontyzm?
Taurodontyzm (ang. taurodontism) to nieprawidłowość, która dotyczy wielokorzeniowych zębów stałych, nieco rzadziej mlecznych. Jej istotą jest dowierzchołkowe wydłużenie komory miazgi. Histologicznie tkanki zębów dotkniętych schorzeniem wykazują prawidłową strukturę szkliwa, zębiny oraz cementu.
Zęby taurodontyczne swoim kształtem przypominają byka, do czego nawiązuje nazwa zaburzenia, wprowadzona przez sir Artura Keitha w 1911 roku (byczy ząb - thauro i dens). Dziś wiadomo, że taurodontyzm najczęściej dotyczy pierwszych stałych zębów trzonowych, zaś stopień nasilenia taurodontyzmu jest największy w obrębie drugich stałych zębów trzonowych. Zaburzenie cechuje występowanie symetryczne.
Taurodontyzm obserwuje się u 19,4 do 55 procent przypadków osób z różnymi schorzeniami genetycznymi. U osób zdrowych występuje znacznie rzadziej, przy czym w głównej mierze zależy od różnic rasowych. Badania dowodzą, że częstość występowania wydłużenia komory miazgi zębów wielokorzeniowych jest najmniejsza wśród Europejczyków, największa zaś wśród czarnej ludności Afryki.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
2. Objawy taurodontyzmu
Wyróżnia się trzy stopnie nasilenia wady:
- hipertaurodontyczne (hypertaurodont),
- hipotaurodontyczne (hypotaurodont),
- mezotaurodontyczne (mesotaurodont).
Jakie są objawy taurodontyzmu? Zazwyczaj korona zęba niczym nie różni się od zębów zdrowych. Ta jest prawidłowa, przechodzącą w masywny trzon obejmujący komorę miazgi, zakończony kilkoma krótkimi korzeniami.
Zęby taurodontyczne cechuje obecność wydłużonej, prostokątnej komory zęba, przesunięcie rozwidlenia korzeni w kierunku wierzchołkowym ze skróceniem korzeni zębów oraz mniejsza powierzchnia zakotwiczona w zębodole.
To sprawia, przy próbie leczenia kanałowego tego typu zębów pojawiają się trudności: bycze zęby cechują się różnorodnymi wymiarami komory, stopniem obliteracji kanałów oraz ich rozmieszczeniem. Ponadto zęby taurodontyczne podczas leczenia ortodontycznego mogą wykazywać nadmierną resorpcję korzeni.
3. Przyczyny taurodontyzmu
Taurodontyzm był cechą, która fizjologicznie występowała u neandertalczyków. Obecnie traktuje się jako patologię. Choć dokładna przyczyna pojawienia się tego typu nieprawidłowości nie została dotychczas poznana, specjaliści są zdania, że wiąże się ona z opóźnionym wpuklaniem się pochewki Hertwiga podczas rozwoju korzeni zębów.
Nieprawidłowość ta jest skutkiem niewłaściwie przesuniętego rozwidlenia korzeni zębowych w kierunku ich wierzchołków. W rezultacie korpus korony ulega wydłużeniu i nie zwęża się w okolicy szyjki zęba.
Dowierzchołkowe wydłużenie komory miazgi często łączy się z zaburzeniami w obrębie genów. Taurodontyzm to zarówno izolowana cecha dysmorficzna, jak i część obrazu klinicznego zespołów wad wrodzonych i chorób o podłożu genetycznym.
Taurodontyzm może być dziedziczny. Cecha może być dziedziczona autosomalnie. Rozpoznaje się go u dzieci z rozszczepem wargi, wyrostka zębodołowego i podniebienia. Nierzadko towarzyszy chorobom takim jak zespół Downa, zespół Williamsa czy zwiększona ilość chromosomów X z różnych przyczyn. Taurodontyzm obserwuje się u około 40% pacjentów z zespołem Klinefeltera.
Zespół Klinefeltera (ang. Klinefelter syndrome) to grupa chorób wywołanych aberracją chromosomalną, polegającą na obecności przynajmniej jednego dodatkowego chromosomu X w części lub we wszystkich komórkach organizmu mężczyzny.
To dlatego rozpoznanie taurodontyzm może stanowić kryterium diagnostyczne pomocne w identyfikacji wad wrodzonych.
4. Rozpoznanie taurodontyzmu
Tę nieprawidłowość rozpoznaje się głównie na zdjęciach rentgenowskich uzębienia, analizując wymiary zębów. Pomocny jest wskaźnik taurodontyzmu (TI – Taurodont Index), wprowadzony przez Keene w 1966 r.
TI określa stosunek wysokości komory miazgi do długości najdłuższego korzenia zęba trzonowego. Taurodontyzm rozpoznaje się, gdy iloraz odległości od najniższego punktu sklepienia komory zęba do najwyższego punktu dna komory oraz odległości od najniższego punktu sklepienia komory zęba do wierzchołka korzenia wynosi co najmniej 0,20 (TI≥20%).
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.