Skracanie szyjki macicy - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
Skracanie szyjki macicy w fizjologicznej ciąży obserwuje się dopiero pod koniec III trymestru. Jest to znak, że organizm stał się gotowy do porodu i nastąpi on w najbliższym czasie. U części kobiet skracanie szyjki macicy następuje jednak dużo za wcześnie, co wymaga przede wszystkim zmiany trybu życiu, farmakoterapii, a niekiedy również interwencji medycznej. Co warto wiedzieć o skracaniu szyjki macicy? Jaka jest szyjka macicy we wczesnej ciąży?
1. Co to jest szyjka macicy?
Szyjka macicy to narząd płciowy, który łączy trzon macicy z pochwą, ma rurkowaty kształt i od 3 do 5 cm długości. Poza ciążą szyjka macicy jest drożna, co pozwala na wydostawanie się krwi miesiączkowej, a także przedostawanie się nasienia w celu zapłodnienia.
W ciąży szyjka wypełniona jest tzw. czopem śluzowym, który zabezpiecza płód przed negatywnymi czynnikami zewnętrznymi. Jest on samoistnie usuwany z organizmu tuż przed rozwiązaniem.
2. Jak wygląda szyjka macicy w ciąży?
Na początku ciąży szyjka macicy jest wysoka, twarda i zamknięta, wraz z upływem czasu i na skutek działania progesteronu stopniowo staje się bardziej elastyczna.
Już w pierwszym trymestrze jest już ona lekko zasiniona, ze względu na znaczny rozrost gruczołów szyjki macicy. Aż do końca ciąży szyjka powinna być zamknięta i stosunkowo mało elastyczna, co zmienia się bezpośrednio przed rozpoczęciem porodu.
Narząd ten pozwala na stwierdzenie ryzyka wystąpienia przedwczesnego porodu, o czym może świadczyć zmiana długości lub kształtu. Lekarze twierdzą, że nieprawidłowwy jest rozmiar szyjki macicy krótszy niż 25 mm, zbyt wysokie lub niskie położenie, a także jej otwarcie.
Zdarza się, że w takiej sytuacji kobiety zgłaszają ból w dole brzucha, plamienie czy upławy, ale dolegliwości nie występują u każdej ciężarnej.
3. Przyczyny skracania szyjki macicy
Skracanie szyjki macicy jest całkowicie naturalne dopiero pod koniec III trymestru, kiedy organizm przygotowuje się do porodu. Wówczas staje się ona elastyczna, rozpulchniona i stopniowo się poszerza, aż do uzyskania rozwarcia do porodu.
Przedwczesne skracanie szyjki macicy to niebezpieczna sytuacja, która wymaga regularnych konsultacji medycznych. Czynniki, które mogą mieć wpływ na zmniejszenie długości szyjki macicy to:
- zaburzenia w anatomii szyjki macicy,
- uraz lub zabieg szyjki macicy w przeszłości,
- polipy szyjki macicy,
- mnoga ciąża,
- zmiany hormonalne,
- bardzo intensywny tryb życia,
- duża ilość stresu,
- nadmierny wysiłek fizyczny,
- duża waga dziecka.
4. Jakie objawy towarzyszą skracaniu się szyjki macicy?
Warto pamiętać, że nie zawsze negatywne zmiany w długości czy wyglądzie szyjki macicy wywołują dolegliwości. Bardzo często o nieprawidłowościach kobiety dowiadują się dopiero w trakcie badania ginekologicznego. Z tego powodu niezwykle istotne są regularne wizyty lekarskie w czasie ciąży.
Objawy, które powinny skłonić do pilnej konsultacji ginekologicznej to krwawienie lub plamienie z dróg rodnych, skurcze, uczucie rozpierania w dole brzucha, a także obfite upławy.
Skracanie szyjki macicy można zaobserwować w trakcie badania na fotelu ginekologicznym lub transwaginalnego USG.
5. Jak zapobiec skracaniu szyjki macicy w ciąży?
Skracanie oraz rozpulchnienie szyjki macicy to nieodwracalny proces, który należy możliwie jak najbardziej spowolnić. W takiej sytuacji kobieta wysyłana jest na zwolnienie lekarskie, ponieważ musi pozostać w łóżku, zażywać leki rozkurczowe oraz duże dawki magnezu.
Niekiedy konieczne jest również stosowanie progesteronu, który zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu. Skracanie szyjki macicy zmusza również do zrezygnowania z aktywności fizycznej i stosunków seksualnych, a także unikania stresu.
Lekarz może zlecić również wykonanie posiewu z pochwy w celu wyleczenia ewentualnych infekcji przed założeniem szwu okrężnego lub pessara kołnierzowego szyjki macicy.
Pierwsza metoda to tzw. szew McDonalda, czyli zabieg chirurgiczny w znieczuleniu zewnątrzoponowym lub ogólnym. Zwykle jest on stosowany u kobiet, które w przeszłości straciły ciążę z powodu skracającej się szyjki macicy.
Skuteczność szwu okrężnego wynosi około 89 procent. Natomiast pessar szyjki macicy zakładany jest w znieczuleniu miejscowym, zwykle między 18. a 28. tygodniem ciąży, czasem wcześniej.
Zarówno szew, jak i krążek wyjmuje się około 37. lub 38. tygodnia ciąży, gdy ewentualny poród nie zagraża bezpośrednio życiu ani zdrowiu dziecka.
Zobacz też:
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
