Sinica (cyanosis). Rodzaje, przyczyny, objawy, rozpoznanie i leczenie
Sinica powstaje przy zbyt małym nasyceniu krwi tlenem, czyli jeśli ilość nieutlenionej hemoglobiny wynosi 5% lub więcej. Naturalnie krew jest czerwona, im bardziej jest dotleniona, tym jaśniejszą ma barwę. Natomiast w przypadku niedotlenienia staje się ciemniejsza, wręcz niebieskawa.
1. Sinica – czym jest cyjanoza?
Sinica (cyjanoza) to objaw, polegający na bladoniebieskim zabarwieniu skóry w wyniku niedotlenienia organizmu. Nietypowy odcień zazwyczaj jest najbardziej widoczny na nosie, uszach, kończynach (sinica nóg) oraz błonach śluzowych.
Cyjanoza (cyanosis) jest wynikiem zwiększonego stężenia hemoglobiny we krwi (powyżej 5 g/dl) lub obecności hemoglobiny patologicznej (methemoglobina, sulfhemoglobina). Sinica prawdziwa nie jest chorobą, stanowi wyłącznie skutek innych chorób, często serca lub płuc.
2. Rodzaje sinicy
- sinica centralna - widoczna na ustach i tułowiu,
- sinica obwodowa - widoczna na palcach i kończynach (sinica marmurkowata, sinica siateczkowata).
Sinica zazwyczaj jest następstwem niedostatecznego wiązania tlenu z hemoglobiną w płucach. Sinica centralna następuje w wyniku wzmożonego odtlenowania krwi w tkankach obwodowych (na przykład końce palców, płatki uszne, wargi).
Natomiast sinica obwodowa powodowana jest głównie przez niewydolność krążenia, czasami powstaje w wyniku zatrucia chemicznego. Charakterystyczne jest niedotlenienie skóry na większej powierzchni ciała i pojawienie się objawów skórnych sinicy.
3. Przyczyny sinicy
3.1. Przyczyny sinicy centralnej
- przedawkowanie narkotyków, na przykład heroiny,
- niedotlenienie mózgu,
- krwawienie wewnątrzczaszkowe,
- choroba płuc,
- zapalenie oskrzelików,
- astma,
- zatorowość płucna,
- hipowentylacja,
- przewlekła obturacyjna choroba płuc,
- wrodzona choroba serca,
- niewydolność serca,
- wady zastawek serca,
- zawał mięśnia sercowego,
- methemoglobinemia,
- czerwienica.
Sinica centralna może pojawić się niespodziewanie także na skutek przebywania na dużych wysokościach, hipotermii oraz w wyniku obturacyjnego bezdechu sennego. Skłonność do sinicy może być wrodzona.
3.2. Przyczyny sinicy obwodowej
W przypadku sinicy obwodowej przyczyny wystąpienia choroby mogą być niemal identyczne, z tą różnicą, że wśród czynników nie ma zaburzeń płuc oraz serca. Oprócz wymienionych sinica obwodowa może być wywołana przez:
- niedrożność tętnicy,
- zmarznięcie,
- objaw Raynauda – zaburzenie naczynioskurczowe,
- zmniejszona pojemność minutowa serca,
- niedrożność żylna,
- skurcz naczyń.
3.3. Sinica a choroba Raynauda
Jedną z przyczyn sinicy może być choroba Raynauda, którą charakteryzuje obkurczanie tętniczek transportujących krew do palców na skutek stresu lub zimna.
Wówczas palce dłoni stają się zimne i sinobiałe, dzieje się tak również po zetknięciu palców ze strumieniem zimnej wody. Przyczyna choroby Raynauda nie została poznana, choć bada się obecnie jej związek z rozwojem choroby autoimmunologicznej.
Leczenie opiera się na unikaniu zimna i stresu, zaleca się też noszenie rękawiczek. Dostępne jest również leczenie farmakologiczne w postaci maści. Choroba Raynauda może być jedyną dolegliwością lub jednym z objawów choroby, na przykład zespołu Sjögrena.
4. Objawy sinicy
Na skutek niewielkiego wysycenia krwi tlenem skóra, błony śluzowe i paznokcie przybierają nietypową barwę, pojawia się sine zabarwienie skóry (tzw. sinica skóry).
Obserwuje się sine kolana (sinica kończyn), siny nos (fioletowy nos), siną twarz, siną skórę w niektórych miejscach na ciele (np. siny brzuch, sina klatka piersiowa), sine wargi (sinica ust) czy siną brodę.
Siny kolor, zasinienie skóry może pojawić się u osób w różnym wieku. Bardzo często sinica u dzieci, sinica u noworodka (sinica obwodowa u noworodka) lub sinica u niemowląt jest efektem wrodzonych wad serca.
Niebieskawy odcień jest wyraźniejszy u osób z dużą ilością hemoglobiny niż u chorych z anemią.
Symptomy sinicy są mniej widoczne u osób z ciemną karnacją. Kiedy pojawia się zasinienie ust lub palców, w ciągu 3-5 minut powinna nastąpić interwencja. U pacjentów z przetrwałym przewodem tętniczym sinica objawia się zasinieniem dolnej części ciała oraz głowy.
Charakterystyczny jest brak symptomów na przykład na palcach u rąk. U chorych z dużym przetrwałym przewodem tętniczym dochodzi do rozwoju postępującej choroby naczyń płucnych i wystąpienia zbyt wysokiego ciśnienia w prawej komorze serca. W chwili, gdy ciśnienie z płuc przewyższa ciśnienie w aorcie następuje zapaść krążeniowa.
5. Rozpoznanie i leczenie sinicy
Najważniejsze w zdiagnozowaniu sinicy jest wykonanie badań krwi. W przypadku sinicy powinniśmy:
- wychodzić na dwór, dotlenić się,
- zażywać preparaty rozszerzające oskrzela,
- przy nieżytach oskrzeli stosować wykrztuśne leki,
- rzucić palenie papierosów.
- ograniczyć wysiłek fizyczny,
- zażywać leki na poprawę pracy układu krwionośnego,
- wykonywać regularne badania kontrolne.
Jak leczyć sinicę? Przy sinicy każdego rodzaju wymagana jest opieka lekarska. Pacjenci cierpiący na sinicę przewlekłą wiedzą jak postępować, aby złagodzić objawy. W przypadku sinicy ostrej konieczna jest szybka pomoc lekarska.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.