SIBO - objawy, dieta, leczenie

SIBO to stan, kiedy w jelicie cienkim jest zbyt duża liczba bakterii. Schorzenie wywołuje szereg uporczywych dolegliwości, które negatywnie wpływają na komfort życia. Jakie są objawy SIBO? Jak leczyć SIBO? Co to jest jelito drażliwe?

1. Co to jest SIBO?

SIBO to innymi słowy zespół rozrostu flory bakteryjnej jelita cienkiego, choroba określana jest również mianem zespołu rozrostu bakteryjnego, dysbakteriozy górnego odcinka przewodu lub zespołu ślepej pętli.

Zespół SIBO to schorzenie układu pokarmowego, które objawia się przewlekłą biegunką oraz niedokrwistością megaloblastyczna powodowaną przez niedobory witaminy B12 lub kwasu foliowego we krwi.

Zobacz film: "Objawy raka jelita cienkiego"

Przyczyną SIBO jest przerost flory bakteryjnej, drobnoustrojów, które powinny bytować w jelicie grubym. Naturalne mechanizmy ich ograniczania nie funkcjonują w tej sytuacji prawidłowo.

2. Objawy SIBO

Najczęściej wymienianym objawem choroby SIBO jest przewlekła biegunka, powodowana nieprawidłową florą bakteryjną jelit. Pojawiają się również nieprzyjemne dolegliwości w jamie ustnej, jak pieczenie języka czy utrata zmysłu smaku.

Objawy zaburzonej flory bakteryjnej jelit to również:

• nieuzasadnione chudnięcie,
• nudności,
• zaburzenia trawienia,
• zmęczenie,
• zaburzenia neurologiczne, jak np. drętwienie rąk i stóp, a nawet zaburzenia psychiczne.

Chorzy skarżą się również na spadek odporności organizmu, gazy i wzdęcia. Organizm osłabiony biegunkami cierpi z powodu niedoborów witamin A i D, które należą do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Niedobory skutkują zaburzeniami widzenia, zmianami skórnymi, a nawet osłabieniem kości i w konsekwencji osteoporozą. Ponadto rozwija się anemia powodowana niedoborami witaminy B12, nadmiernie wchłanianej przez nieprawidłowo pracujące jelita.

3. Kto najczęściej choruje na SIBO?

Choroba jelit SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego) najczęściej diagnozowana jest u osób z wrodzonymi lub nabytymi wadami w budowie układu pokarmowego, takimi jak na przykład uchyłki jelitowe.

W grupie ryzyka są też pacjenci z innymi chorobami przewlekłymi, spadkiem odporności i ci, którzy regularnie przyjmują leki hamujące produkcję kwasu solnego w żołądku. Czynnikiem ryzyka jest także podeszły wiek, ale nadwrażliwość jelita coraz częściej rozpoznawana jest u ludzi młodych (możliwe jest również SIBO u dzieci).

4. Przyczyny SIBO

SIBO może być spowodowane wydzielaniem przez żołądek kwasu, który przemieszcza się wraz z pokarmem do jelit. Inną przyczyną jest produkcja przez trzustkę enzymów do dwunastnicy.

Choroba jelita cienkiego może mieć za podłoże ciągły ruch robaczkowy jelit. Zdarza się również, że u podstaw leży zastawka między jelitem cienkim a grubym. Jeżeli na tych płaszczyznach są nieprawidłowości, flora bakteryjna z jelita grubego może zasiedlić jelito cienkie, a w niektórych sytuacjach może wyjść nawet poza układ pokarmowy, powoduje to trudne do zwalczenia infekcje.

5. Jakie bakterie są najczęściej zaangażowane w SIBO?

Bakterie SIBO to przede wszystkim Pseudomonas, Aeromonas, Escherichia, Shigella, Klebsiella oraz Proteus. U zdrowego człowieka są one obecne w okrężnicy, czyli odcinku jelita grubego.

Wówczas nie stanowią żadnego zagrożenia, natomiast przerost tych bakterii w jelicie cienkim ma negatywny wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego. Obecność bakterii jelita grubego w jelicie cienkim wywołuje szereg objawów zespołu SIBO.

6. Jakie są czynniki ryzyka SIBO?

Ryzyko wystąpienia objawów złych bakterii w jelitach zwiększają następujące stany:

• nieprawidłowa budowa układu pokarmowego - uchyłki, zwężenia, zrosty,
• zaburzenia perystaltyki jelit - np. zespół jelita drażliwego (jelito drażliwe, objawy IBS), biegunka tłuszczowa, jelito spastyczne,
• niedobory odporności,
• zażywanie opioidowych leków przeciwbólowych,
• stosowanie środków hamujących wydzielanie soku żołądkowego,
• schorzenia przewlekłe, np. mukowiscydoza, zapalenie trzustki, marskość wątroby, choroby nerek.

7. Jak diagnozuje się SIBO?

Diagnostyka SIBO obejmuje wywiad medyczny, badanie fizykalne w celu potwierdzenia tzw. brzucha SIBO oraz morfologię krwi (z oznaczeniem CRP, OB, stężenia witaminy B12, albuminy, żelaza i ferrytyny). Pacjent może być skierowany również na następujące badania:

• RTG przewodu pokarmowego z kontrastem,
• USG jamy brzusznej,
• badanie treści z jelita cienkiego w trakcie endoskopii,
• sprawdzenie obecności tłuszczu w kale.

Dużą wartość diagnostyczną ma również [wodorowy test oddechowy](Wodorowy test oddechowy – na czym polega, wskazania i przeciwwskazania), który umożliwia ocenę aktywności bakterii jelitowych. Badanie polega na pomiarach ilości wydychanego wodoru po spożyciu glukozy lub laktulozy na czczo.

8. Jak odróżnić SIBO od IBS?

Zespół jelita drażliwego (IBS, ZJD) to przewlekła choroba układu pokarmowego o charakterze czynnościowym. Charakteryzuje się zaburzeniami pracy jelit o charakterze nawracającym, bez związku ze zmianami w organizmie (tzw. wrażliwe jelita). Przyczyny zespołu jelita drażliwego to przede wszystkim zaburzenia w obrębie flory jelitowej.

Objawy zespołu jelita drażliwego to zmiana częstotliwości wypróżnień, różnica w konsystencji i wyglądzie stolca oraz wzdęcia. Zespół jelita drażliwego - gdzie boli? Pacjenci zgłaszają intensywny, skurczowy ból brzucha, który występuje każdego dnia i obniża komfort życia. Charakterystyczny dla zespołu jelita drażliwego jest ból po lewej stronie podbrzusza.

Odróżnienie SIBO od IBS wymaga wykonania testu oddechowego wodorowo-metanowego. Polega on na wypiciu słodkiego napoju i wydychaniu powietrza do specjalnego urządzenia co 20 minut. U wielu osób diagnozuje się jednocześnie przerost bakteryjny jelita cienkiego.

9. SIBO a inne choroby

SIBO może być wynikiem choroby lub współwystępować z innym schorzeniem:

• choroba refluksowa przełyku,
• celiakia,
• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• cukrzyca,
• przewlekłe zapalenie trzustki,
• zespół krótkiego jelita,
• marskość wątroby,
• mukowiscydoza,
• niedoczynność tarczycy,
• choroby neurologiczne,
• enteropatia popromienna,
• twardzina.

10. Leczenie SIBO

Celem leczenia jest zredukowanie objawów przerostu flory bakteryjnej, wyrównanie niedoboru witaminy B12 i innych mikroelementów, na przykład żelaza. Leki SIBO to przede wszystkim antybiotyki na przerost flory bakteryjnej - tetracykliny, amoksycylina z kwasem klawulanowym, metronidazol oraz doksycyklina.

Po potwierdzeniu niewystarczającego stężenia witamin oraz składników mineralnych wdrażana jest suplementacja. Nie potwierdzono jednak korzystnego wpływu zażywania probiotyków w przypadku SIBO.

11. Domowe sposoby na SIBO

Domowe leczenie choroby jelita cienkiego polega na stosowaniu ziół, które wykazują właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jednocześnie przyspieszają trawienie i redukują objawy niestrawności, wzdęcia i nudności.

Najczęściej wykorzystywane w terapii są:

• berberyna,
• imbir,
• piołun,
• tymianek,
• olej z oregano.

Świetne rezultaty przynosi również mieszanka sproszkowanych owoców popularna w medycynie ajurwedyjskiej - triphala.

12. Jak powikłania mogą wystąpić z nieleczenia SIBO?

Nieleczone SIBO ma negatywny wpływ na organizm, ponieważ utrudnia przyswajalność tłuszczów, węglowodanów i białek. W efekcie pojawia się biegunka tłuszczowa, dochodzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita, niedożywienia i utraty masy ciała.

Jednocześnie pojawiają się niedobory witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i objawy z tym związane - osłabienie, nadmierne zmęczenie, mrowienie i drętwienie kończyn, a nawet dezorientacja umysłowa. Zbyt małe stężenie składników mineralnych prowadzi również do rozwoju osteoporozy czy kamicy nerkowej.

13. Czy dieta ma wpływ na SIBO?

Dieta SIBO to zwykle dieta FODMAP, czyli sposób odżywiania z wyeliminowaniem lub ograniczeniem ilości łatwo fermentujących węglowodanów, które sprzyjają namnażaniu się bakterii jelitowych.

Przez 2-6 tygodni wyklucza się z jadłospisu produkty, które łatwo ulegają fermentacji i zastępuje się je korzystniejszymi dla układu pokarmowego. Następnie przez 8-12 tygodni co kilka dni włącza się do diety pojedyncze, zakazane wcześniej rzeczy i obserwuje się, czy objawy zapalenia jelita cienkiego nie wracają.

Z diety low FODMAP wykluczane są:

• szparagi,
• buraki,
• kalafior,
• groszek,
• por,
• czosnek,
• warzywa kapustne,
• jabłka,
• gruszki,
• wiśnie,
• czereśnie,
• arbuz i mango.

Zamienia się je na cykorię, rukolę, roszponkę, ziemniaki, selera, ogórka, dynię, jarmuż, kiwi, mandarynki, truskawki, winogrona czy cytryny.

Niewskazane jest również mleko i nabiał z mleka krowiego, pieczywo na drożdżach, przetwory zbożowe, napoje sojowe i kokosowe, soki owocowe, słodziki, cukier, miód, słodycze i napoje gazowane.

Ostatni etap tego sposobu żywienia to okres personalizacji, czyli zauważenia, które produkty nam szkodzą, a które nie wywołują żadnych nieprzyjemnych dolegliwości. Jest to bardzo indywidualna kwestia, stąd potrzeba obserwacji i pojedynczego wprowadzania odrzuconych wcześniej produktów.

14. Jak zapobiegać SIBO?

Profilaktyka SIBO polega w głównej mierze na zadbaniu o zdrowy tryb życia - zbilansowaną dietę obfitującą w świeże warzywa i owoce oraz produkty pełnoziarniste, regularną aktywność fizyczną oraz odpowiednią ilość snu. Nie zaleca się palenia papierosów i picia alkoholu, spożywania słodyczy i żywności wysokoprzetworzonej.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.