Sfigmomanometr – rodzaje, budowa i pomiar ciśnienia krwi

Sfigmomanometr to aparat do pośredniego pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Urządzenie składa się z mankietu zakładanego na ramię lub nadgarstek oraz połączonego z nim układu pomiarowego. Najdokładniejsze wyniki uzyskuje się aparatem z manometrem rtęciowym. Co warto wiedzieć o urządzeniu i wykonywanych pomiarach?

1. Co to jest sfigmomanometr?

Sfigmomanometr to aparat, który służy do badania ciśnienia krwi metodą pośrednią, to jest bez konieczności wprowadzania do naczynia tętniczego cewnika połączonego z odpowiednim czujnikiem.

Zaletą urządzenia jest to, że:

Zobacz film: "Produkty, które mogą pomóc obniżyć ciśnienie krwi"

• pomiar nie wymaga przygotowania badanego,
• pomiar może być wykonany w niemal każdych warunkach,
• umożliwia ustalenie ciśnienia tętniczego u pacjentów w różnym stanie klinicznym.

2. Rodzaje sfigmomanometrów: zalety i wady

Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje sfigmomanometrów. To:

• sfigmomanometr elektroniczny,
• sfigmomanometr sprężynowy,
• sfigmomanometr rtęciowy.

Sfigmomanometr elektroniczny to urządzenie, dzięki któremu można dokonywać pomiarów w sposób częściowo lub całkowicie automatyczny. Wada: cechuje się niską dokładnością i małą powtarzalnością pomiarów. Zaleta: wraz z mankietem nadgarstkowym może służyć do przesiewowej kontroli ciśnienia przez osoby bez przygotowania medycznego.

Sfigmomanometr sprężynowy jest wyposażony w manometr zegarowy. Zalety: urządzenie jest nieduże, bezpieczne i praktyczne. Wady: pomiary są dokładne, niestety z czasem mogą ulegać zafałszowaniu. Z tego powodu urządzenie należy co jakiś czas kalibrować.

Sfigmomanometr rtęciowy wykorzystuje do odczytu ciśnienia słup rtęci w skalibrowanej rurce. Zaleta: to najdokładniejsza metoda pomiaru. Wady: urządzenie jest duże, nieporęczne i niepraktyczne, a uszkodzenie grozi skażeniem otoczenia niebezpieczną rtęcią. Tego typu aparaty są wycofywane z użytku ze względów bezpieczeństwa.

3. Budowa sfigmomanometru

Sfigmomanometr składa się z: manometru (rtęciowego, sprężynowego lub elektronicznego). Dzięki niemu można ustalić, jakie ciśnienie wywiera mankiet na powłoki i pośrednio na naczynie krwionośne. Ten element może być mocowany przy pomocy węzła lub zapięcia na rzep, pompki tłoczącej powietrze, ręcznej lub mechanicznej, która umożliwia napompowanie mankietu i powolne, stopniowe upuszczanie powietrza, mankietu z komorą powietrzną, który zakłada się na ramię, przedramię lub nadgarstek, zaworka do kontrolowanego wypuszczania powietrza z mankietu.

Do pomiaru ciśnienia tętniczego metodą Korotkowa niezbędne są również słuchawki lekarskie, które umożliwiają usłyszenie tętna w naczyniach krwionośnych. Sfigmomanometr elektroniczny posiada wyłącznie moduł elektroniczny z wyświetlaczem i przyciskami sterującymi oraz opaskę, zapinaną zwykle na rzep.

4. Pomiar ciśnienia krwi

Działanie sfigmomanometru opiera się na zasadzie równości ciśnień w naczyniach połączonych oraz na fakcie. Założenie jest takie, że wartości odczytywane na mierniku są takie samo jak ciśnienie, z jakim uciskana jest ściana naczynia krwionośnego.

Według zaleceń stowarzyszeń lekarskich podstawowy sposób pomiaru ciśnienia tętniczego przy pomocy sfigmomanometru to metoda Korotkowa. Polega ona na tym, że ocenę przepływu krwi metodą palpacyjną zastępuje się metodą osłuchową. Do jej zastosowania niezbędne jest użycie stetoskopu.

Badania polega na zwiększaniu ciśnienia w mankiecie tak, by zamknąć światło tętnicy, a następnie obserwować pojawianie się fali tętna przy stopniowym zmniejszaniu ucisku.

Etapy pomiaru ciśnienia sfigmomanometrem to:

• znalezienie tętna na tętnicy promieniowej,
• pompowanie sfigmomanometru do momentu, aż tętno przestanie być wyczuwalne.
• podniesienie ciśnienia w sfigmomanometrze o 20 mm Hg (pompuje się mankiet do wartości przewyższającej zakładane),
• powolne upuszczanie powietrza z mankietu sfigmomanometru,
• wysłuchiwanie pojawiających się odgłosów (przy pomocy stetoskopu),
• zanotowanie wartości, przy jakiej pojawia się stukot (I faza Korotkowa). To wartość ciśnienia skurczowego,
• zanotowanie wartości, przy jakiej znika stukot (tzw. V faza Korotkowa). To wartość ciśnienia rozkurczowego,
• wypuszczenie powietrza z sfigmomanometru,
• zanotowanie wyników pomiaru. Wartości odczytane wówczas, gdy pojawił się i zniknął szmer naczyniowy, odpowiadają ciśnieniu skurczowemu i rozkurczowemu.

O czym należy pamiętać podczas badania ciśnienia krwi sfigmomanometrem?

Mankiet zakłada się na ramię tak, by nacisk rozkładał się równomiernie. Stetoskop przykłada się do tętnicy w dole łokciowym. Bardzo ważne jest, aby mankiet wywierał ucisk na 2/3 długości ramienia, osoba badana siedziała wygodnie w wyprostowanej pozycji, zaś kończyna, na której dokonuje się pomiaru, była oparta i wyprostowana.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.