Robinia akacjowa – wygląd, wykorzystanie, zalety i wady
Robinia akacjowa, inaczej grochodrzew akacjowy lub robinia biała, jest błędnie nazywana akacją. Należy do rodziny bobowatych i pochodzi z Ameryki Północnej. Rośnie niemal wszędzie. Jej kwiaty są jadalne i lecznicze, zaś pozostałe części roślin zawierają toksyczne dla zwierząt alkaloidy. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest robinia akacjowa?
Robinia akacjowa, inaczej grochodrzew akacjowy, robinia biała (Robinia pseudoacacia L.) to gatunek drzew należący do rodziny bobowatych. Potocznie nazywane jest także akacją, co jest mylące i niepoprawne, ponieważ jest to nazwa odrębnego rodzaju drzew.
Roślina pochodzi z Ameryki Północnej, z obszaru wschodnich Stanów Zjednoczonych. Występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Rośnie niemal wszędzie: w parkach, ogrodach, przy ulicach i na obrzeżach lasów.
Oznaczenie botaniczne:
- gromada: Angiospermatophyta (okrytozalążkowe),
- rodzina: Leguminosae (strączkowate),
- podrodzina: Papilionatae (motylkowate),
- rodzaj: Robinia (robinia, akacja, grochodrzew),
- gatunek: Robinia pseudoacacia L. (robinia akacjowa, biała akacja).
W XVII wieku robinia akacjowa była traktowana jako roślina ozdobna. Z czasem zaczęto ją również postrzegać jako roślinę miododajną i leczniczą, a także będącą źródłem drewna. W połowie XX dostrzeżono jednak jej wady.
2. Wady robinii białej
Robinia akacjowa jest drzewem, które jest ekspansywne i trudne w zwalczaniu, ma także negatywny wpływ na środowisko, ponieważ przekształca glebę i ogranicza zróżnicowanie gatunkowe.
Ponadto roślina jest trująca. Najwięcej szkodliwych związków znajduje się w jej korze, w mniejszym stopniu trujące są młode pędy, liście, owoce i korzenie. Za działanie toksyczne odpowiadają alkaloidy oraz saponiny. Robinia jest potencjalnie niebezpieczna dla zwierząt. Szczególnie wrażliwe na zatrucie są konie i kury domowe.
3. Wygląd robinii akacjowej
Robinia akacjowa jest drzewem, które mierzy około 25 metrów. Jej pień jest zwykle krótki i rozwidlony na wiele konarów o podobnej wielkości, a także pochylony, czasem zygzakowaty, pokryty zgrubieniami i naroślami. Kora u młodych drzew jest gładka, a u starszych głęboko i siatkowato bruzdowana.
Gałęzie są wzniesione, często skręcają się i krzywią, a korona drzewa jest luźna i nieregularna. Osiąga do 10 m średnicy. Kwiaty robinii akacjowej są motylkowe, zebrane w zwisające grona wyrastające w kątach liści. Ich korona jest biała, rzadziej kremowa, z żółtą plamką na żagielku.
Liście robinii akacjowej pojawiają się pod koniec wiosny. Składają się z nieparzystej liczby listków i osiągają długość około 20 centymetrów. Są skrętoległe, nieparzysto pierzastozłożone z listków eliptycznych lub jajowatych, o zaokrąglonych końcach, na wierzchołku nieco wycięte.
Blaszki są nagie, na stronie górnej żywozielone lub niebieskawozielone, na spodniej zaś szarozielone lub sinozielone. Jesienią przebarwiają się na żółto lub pozostają zielone. Po pierwszym przymrozku robinia je zrzuca. Zimą nagie drzewo zdobią kiście strąków, które grzechoczą na wietrze.
4. Zalety i wykorzystanie robinii
Grochodrzew akacjowy jest pożyteczny. Pochłania spaliny i oczyszcza powietrze. Jego drewno jest bardzo odporne na gnicie, więc doskonale nadaje się na ogrodowe meble czy podpórki.
Ponadto robinia ma efektowne liście i pięknie pachnące kwiaty, a ich nektar przyciąga pszczoły (tak uzyskuje się miód akacjowy). Kwiaty nadają się także do jedzenia, można je na przykład usmażyć w cieście naleśnikowym.
Nie wolno zapomnieć, że robinia akacjowa jest również roślina leczniczą. Jako surowiec zielarski wykorzystuje się jej kwiaty, które zawierają olejki eteryczne, kwasy organiczne, flawonoidy, sole mineralne, cukry i garbniki.
To sprawia, że kwiaty działają żółciopędnie, moczopędnie, rozkurczowo i uspokajająco. Naparów i wyciągów używa się w stanach zapalnych dróg moczowych i nerek, przy uszkodzeniu nerek przez trucizny, przy niewydolności krążenia, a także dla pobudzenia trawienia.
5. Uprawa robinii akacjowej
Robinia akacjowa jest drzewem, które często spotyka się w ogrodach, parkach, zieleńcach i skwerach czy lasach. Jej korona bywa zagęszczana i formowana przez systematyczne przycinanie. Często zdobi aleje.
Drzewo jest wytrzymałe i ma małe wymagania. Rośnie nawet na słabych glebach, znosi suszę czy zasolenie gleby. W ogrodach uprawia się głównie szczepioną na pniu robinię akacjową Umbraculifera o kulistej koronie oraz Frisia o złocistych liściach, która dorasta do 10 metrów.
Można również spotkać kwitnącą na biało Lace Lady o poskręcanych pędach i liściach, która rośnie do 3 metrów. Warta uwagi jest robinia akacjowa różowa. Ozdobne różowe kwiaty ma na przykład robinia lepka oraz robinia Małgorzaty. Cena drzewa zależy głównie od jego rozmiaru.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.