Rhodiola rosea – wygląd, właściwości, działanie i wskazania
Rhodiola rosea, czyli różeniec górski, to roślina z rodziny gruboszowatych. Występuje na obszarze okołobiegunowym w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Ponieważ pobudza ośrodkowy układ nerwowy oraz ma działanie adaptogenne, jest obecna w wielu suplementach diety. Jakie są wskazania do ich stosowania?
1. Co to jest Rhodiola rosea
Rhodiola rosea, czyli różeniec górski lub złoty korzeń czy korzeń arktyczny, to roślina z rodziny gruboszowatych. Występuje nad potokami górskimi, między skałami, w ziołoroślach górskich i niskich murawach. Rośnie na obszarze okołobiegunowym w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce spotkać ją można wyłącznie na terenie parków narodowych w Sudetach i Karpatach.
Jak wygląda Rhodiola rosea? Roślina ma 40 cm wysokości, tworzy bujne kępy. Jej łodyga jest gruba, okrągła i jasnozielona. Ma bardzo grube, poskręcane kłącza i grube, mięsiste liście. Ponieważ są pokryte warstwą wosku, wydają się tłuste. Wyrastają skrętolegle na łodydze. Dolne mają kształt jajowaty, zaś górne lancetowaty. Są ostro zakończone, o ząbkowanych na szczycie brzegach. Mają sinozieloną barwę. Jesienią są żółte i czerwone.
Kwiaty Rhodiola rosea są drobne, o barwie od zielonej, przez żółtą do czerwonej, zebrane na szczycie pędów w podbaldachy. Owocem rośliny jest mieszek zawierający ciemnobrunatne, podługowato-jajowate nasiona. Te mogą być rozsiewane przez wiatr i wodę.
2. Właściwości i działanie Rhodiola rosea
Rhodiola rosea to roślina lecznicza. Surowiec zielarski stanowi kłącze z korzeniami. U roślin uprawianych (w 5-6 roku uprawy) wykopuje się kłącze, tnie na drobniejsze kawałki, myje i suszy.
Różeniec górski jest rośliną, w której można znaleźć wiele wartościowych substancji, takich jak:
- kwasy organiczne (bursztynowy, cytrynowy, jabłkowy, szczawiowy),
- garbniki,
- tłuszcze,
- wosk, steryny,
- fenoloalkohol,
- glikozydy salidrozydu, rozarin, rozawin, rozin,
- flawonoidy, fenolokwasy,
- oksykumarynę,
- cukry.
Obecność składników biologicznie aktywnych sprawia, że Rhodiola rosea wpływa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy (OUN), zapobiega niedotlenieniu organizmu oraz ogranicza niekorzystne działanie czynników stresogennych. Tym samym:
- ma działanie pobudzające (podwyższa sprawność organizmu),
- działa wzmacniająco, zwiększa wydolność fizyczną, stymuluje procesy anaboliczne, niweluje zmęczenie, dodaje energii i sił witalnych,
- zwiększa odporność na choroby,
- działa adaptogennie, to znaczy zwiększa odporność (wytrzymałość) organizmu na stres i inne niekorzystne czynniki środowiska, takie jak hałas czy zanieczyszczenia powietrza,
- wpływa na przywrócenie wewnętrznej równowagi organizmu – homeostazy,
- obniża napięcie i korzystanie wpływa na pracę układu nerwowego. Wpływa na łagodzenie stanów depresyjnych i lękowych,
- poprawia sprawność umysłową, wpływa na poprawę pamięci, koncentracji i refleksu, ponieważ stymuluje przekaźniki układu nerwowego, takie jak noradrenalina, dopamina i serotonina. Ponieważ wpływa na ograniczenie związanych z wiekiem procesów uszkodzeń w obrębie tych struktur, pozwala zachować sprawność umysłową, która ulega pogorszeniu wraz ze starzeniem się organizmu,
- wspiera sprawność seksualną,
- wpływa na regulację pracy układu hormonalnego.
3. Wskazania do stosowania Rhodiola rosea
Kiedy stosować różeniec górski? Preparaty z Rhodiola rosea są polecane w okresie:
- wytężonej pracy umysłowej,
- zwiększonego narażenia na stres bądź czynniki zewnętrzne,
- przesilenia wiosennego,
- spadku formy z towarzyszącą mu nadmierną sennością, apatią, brakiem sił witalnych.
Różeniec górski wyjątkowo sprawdza się w przypadku osób, które nie są odporne na bodźce stresowe oraz nie potrafią radzić sobie z długotrwałym napięciem psychicznym i stresem, stąd potrzebują wsparcia.
Według specjalistów Rhodiola rosea jest pomocna także przy cukrzycy, ponieważ reguluje poziom cukru we krwi poprzez zwiększenie wrażliwości komórek na insulinę. Jest pomocna w chorobach serca. Działa na nie ochronnie na mięsień sercowy, ograniczając nadmierną aktywność organu oraz wątrobę, ponieważ działa ochronne na jej komórki.
Rhodiola rosea sprawdza się także w przypadku problemów seksualnych, objawiających się przedwczesnym wytryskiem, zaburzeniami erekcji i spadkiem libido oraz terapii przeciwnowotworowych.
Rhodiola rosea – dawkowanie i stosowanie
Preparaty zawierające różeniec górski w tabletkach, kapsułkach, herbatach, nalewkach czy ekstraktach dostępne są w aptekach i sklepach zielarskich. Jeśli chodzi o dawkowanie, zalecane jest stosowanie Rhodiola rosea w dawce 350–550 mg na dobę. W sytuacji znacznie zwiększonego narażenia na stres lub intensywnego wysiłku fizycznego rekomendowaną dawkę można zwiększyć.
Rhodiola rosea – przeciwwskazania, skutki uboczne i środki ostrożności Różeniec górski uznaje się za surowiec bezpieczny. Niemniej istnieją przeciwwskazania do jego stosowania. To ciąża, karmienie piersią.
Różeniec górski - z czym nie łączyć? Okazuje się, że z innymi substancjami o działaniu pobudzającym układ nerwowy. Wówczas bowiem mogą pojawić się skutki uboczne, takie jak nadmierne pobudzenie czy stany lękowe. W związku z działaniem pobudzającym Rhodiola rosea, gdy preparaty są zażywane wieczorem, mogą wystąpić problemy z zasypianiem.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.