Nostalgia – czym jest i kiedy się pojawia? Korzyści z jej odczuwania
Nostalgia to tęsknota za ojczyzną, ale również za czymś, co minęło. Niegdyś opisywano ją jako stan chorobowy. Dziś wiadomo, że ma pozytywny wpływ na psychikę, a i dopatrzono się w niej walorów terapeutycznych. Co warto o niej wiedzieć?
1. Co to nostalgia?
Nostalgia w pierwotnym ujęciu oznaczała tęsknotę za domem lub ojczyzną. Współcześnie postrzega się ją zdecydowanie szerzej. To dokuczliwa tęsknota nie tylko za krajem ojczystym, ale i czymś, co utrwaliło się w pamięci, pojawiło w wyobrażeniach bądź po prostu przeminęło i już nie wróci. Można tęsknić za dzieciństwem, domem rodzinnym, zakończonym związkiem, czasem beztroski, pierwszą miłością, latami studiów czy jakimś innym pięknym okresem w życiu.
Termin nostalgia pochodzi od połączenia greckich słów „nostos”, co oznacza powrót do domu” oraz „algos”, to jest ból, cierpienie. Po raz pierwszy opisano ją w XVII wieku. Za autora pojęcia uznaje jest Johannesa Hofera. Dziś nostalgia jest pojęciem szerokim. Dotyczy wielu dziedzin na pograniczu filozofii, psychologii, kultury i sztuki.
W kontekście nostalgii pojawia się często pytanie, czy używanie pojęcia w odniesieniu nie tylko do tęsknoty za krajem, ale również za okresem w życiu czy wydarzeniem bądź okresem, jest poprawne. Językoznawcy twierdzą, że jak najbardziej. Wszystkie nowsze słowniki już zanotowały to znaczenie.
2. Kiedy pojawia się nostalgia?
Niegdyś nostalgia była uznawana za chorobę z którą zmagali się imigranci. Jej istotą była dojmująca tęsknota za ojczyzną i ludźmi, którzy w niej zostali, a także „starymi” czasami. Stanowi towarzyszyło wiele objawów somatycznych, takich jak napady płaczu, bezsenność, spadek nastroju, chandra i depresja, brak apetytu, kłopoty ze zdrowiem. W XVII i XVIII wieku nostalgię uważano za chorobę, która wiąże się z anoreksją, szlochaniem i nieregularnym biciem serca.
Spojrzenie na nostalgię z biegiem czasu ulegało znacznym zmianom. Z czasem coraz rzadziej uznawano ją za objaw zaburzeń psychicznych lub za jeden z etapów w rozwoju problemów emocjonalnych. Ostatecznie zaobserwowano, że nostalgia nie tylko nie jest jednostką chorobową, ale może mieć pozytywny wpływ na ludzką psychikę.
Nostalgię odczuwa każdy, niezależnie od wieku, płci, miejsca zamieszkania, kultury czy sytuacji życiowej. Uczucie może pojawić się w każdej chwili. Wystarczy zagłębić się w przeszłości, przypomnieć sobie jakiś moment w życiu, osobę wydarzenie, bądź jego kontekst.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Mało tego. Zdarza się, że uczucie pojawia się wskutek odczuwania różnych bodźców. Co może prowokować nostalgię? Przede wszystkim:
- Światło (np. promienie zachodzącego słońca),
- zapach (np. aromat świeżo upieczonych bułeczek),
- muzyka (np. melodia kołysanki, którą śpiewała babcia) czy inne wrażenie zmysłowe.
Choć nostalgia nie jest zależna od nastroju, częściej pojawia się w gorszych chwilach. Szczególnie często odczuwać mogą te osoby, które są samotne bądź mają gorszy okres w życiu.
3. Korzyści z odczuwania nostalgii
Okazuje się, a dowodzą tego badania naukowe, że nostalgia, pomimo tego, i bywa bolesna, niesie wiele korzyści. Psychologowie z Uniwersytetu w Southampton stwierdzili, że nostalgia oddziałuje na ludzi kojąco i poprawia stan ich zdrowia. Według ich nostalgia „przerzuca pomost między przeszłym a teraźniejszym ja”. Dzieje się tak, ponieważ tęsknota za tym, co było, wzmacnia pozytywne postrzeganie tego okresu. Pojawia się poczucie ciągłości i znaczenia w życiu.
Odczuwanie nostalgii może zwiększać samoocenę, poprawia samopoczucie, daje poczucie bezpieczeństwa. Prowadzi do różnych refleksji, zarówno dotyczących przeszłości, jak i przyszłości. Pozwala docenić dobre momenty, wartościowe relacje, a i dostrzec wiele dobrego wokół. Czasem właśnie nostalgia pozwala zrozumieć, jak dobrze nam w życiu, jak wartościowymi ludźmi się otaczamy i jak wiele osiągnęliśmy. Wywołuje poczucie, że z różnymi ludźmi łączą nas lub łączyły wyjątkowe relacje. Pojawia się przekonanie o byciu kochanym, chronionym i wspieranym przez innych.
Ponadto nostalgia pozwala optymistycznie patrzeć w przyszłość także tedy, kiedy nie jest dobrze. Pamięć o lepszej przeszłości to obietnica lepszej przyszłości. To dowód na to, że jeszcze kiedyś będzie dobrze. Tęsknota stanowi mechanizm przeciwdziałający samotności.
Pojęcie, a także stosunek do nostalgii przeszły długą drogę. Dziś nie tylko rozszerzoną jej definicję i dostrzeżono pozytywne aspekty, ale i doszukano się w niej walorów terapeutycznych. Według psychologów nostalgia to „przypadłość z długą przeszłością, ale i z intrygującą przyszłością”.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.