Niedobór witaminy D3 - przyczyny, objawy, zapobieganie, leczenie
Niedobór witaminy D3 to problem, na który cierpi cała masa Polaków. Nie wszyscy jednak zdają sobie z tego sprawę. Klimat w naszym kraju, stopień nasłonecznienia i ilość ciepłych dni sprawiają, że samo przebywanie na słońcu nie zapewni nam odpowiedniej dawki witaminy D3. Niezbędna jest zatem dieta i suplementacja. Jakie preparaty warto stosować i w jakich produktach warto szukać witaminy D?
1. Dlaczego witamina D3 jest ważna?
Witamina D to tak naprawdę grupa organicznych związków chemicznych z grupy steroidów. Są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu i wszystkich procesów biochemicznych. Spośród wszystkich witamin z grupy D najważniejsze dla nas są witamina D3 (cholekalcyferol) oraz D2 (ergokalcyferol).
Witamina D jest rozpuszczalna w tłuszczach, a jej najważniejsze właściwości to:
- działanie przeciwkrzywiczne (niedobór witaminy D u dzieci prowadzi do wad postawy)
- wzmaganie wchłaniania wapnia i fosforu (dzięki temu pozwala prawidłowo rozwinąć układ kostny)
- zwiększanie gęstość kości
- ochrona przed nadciśnieniem i chorobami serca
- wzmacnianie odporność organizmu
- ochrona przed alergiami
Zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy D może być groźny dla naszego zdrowia.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D3
Przyjmuje się, że dorosły człowiek każdego dnia potrzebuje około 800-2000 jednostek witaminy D3. Codzienna dieta może pokryć jedynie 20% całego zapotrzebowania, dlatego tak ważna jest suplementacja.
2. Przyczyny niedoboru witaminy D3
Najczęściej za niedobór witaminy D3 odpowiada niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne. Zwykle jest to przyczyna niezależna od nas - do Polski dociera stosunkowo niewiele światła w ciągu roku, a przez większość miesięcy jest go bardzo mało.
Czasem za zaburzenia wchłaniania witaminy D odpowiada upośledzenie czynności wątroby i nerek. Także niektóre leki (np. przeciwpadaczkowe) mogą utrudniać przenikanie witaminy D do organizmu.
Na niedobór witaminy D narażone są także osoby starsze oraz te, które stosują dietę ubogą w produkty, które usprawniają produkcję tej witaminy w organizmie. Zbyt mały poziom witaminy D3 może być związany także z problemami emocjonalnymi, np. depresją. Brak cholekalcyferolu często powoduje pogorszenie nastroju, wywołuje stany depresyjne i jest najczęstszą przyczyną wystąpienia tzw. jesiennej chandry.
3. Objawy niedoboru witaminy D3
Jeśli w naszym organizmie jest zbyt mało witaminy D, może się to objawiać takimi dolegliwościami, jak:
- bóle kości, mięśni i stawów
- szybkie męczenie się
- problemy z apetytem
- osłabienie
- problemy z zębami
- większa podatność na infekcje
- biegunki
- podwyższone ciśnienie krwi
- pogorszenie nastroju.
U dzieci i niemowląt niedobór witaminy D objawia się przede wszystkim krzywicą kręgosłupa, żeber, płaską główką oraz bardzo wolnym zrastaniem się ciemiączka.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
4. Konsekwencje niedoboru witaminy D3
Co się dzieje, jeśli długotrwale narażamy swó organizm na zbyt małą podaż witaminy D? Możemy być o wiele bardziej podatni na złamania kości, skrzywienia i zwyrodnienia w obrębie kręgosłupa, a także na znaczne obniżenie odporności.
Ponadto w przypadku długotrwałego niedoboru witaminy D3 obserwuje się takie objawy, jak:
- stany depresyjne
- osteoporoza
- pogorszenie słuchu
- wypadanie zębów
- przyspieszone starzenie
- zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego
Nieleczony niedobór witaminy D3 może skutkować także rozwojem niektórych chorób autoimmunologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane czy reumatoidalne zapalenie stawów.
5. Jak poradzić sobie z niedoborem witaminy D?
W polskich warunkach klimatycznych najlepszą formą leczenia niedoboru witaminy D3 jest jej suplementacja. Na rynku dostępne są łatwo przyswajalne kapsułki. Standardowo zaleca się dawkę 2000 jednostek, jednak w przypadku dużych niedoborów lub rozwoju towarzyszących chorób zaleca się zwiększenie tej dawki nawet kilkunatokrotnie.
Dobrze jest także zadbać o odpowiednią dietę. Warto spożywać produkty bogate w naturalną witaminę D, przede wszystkim:
- ryby morskie
- jajka
- produkty mleczne
- oleje roślinne
- sery pleśniowe i dojrzewające
- mięso z wątroby
Poziom witaminy D można podnieść także poprzez uprawianie sportu. Regularny, codzienny ruch wzmacnia odpornośc, a aktywne spacery na świeżym powietrzu sprawią, że organizm będzie wytwarzał więcej witaminy D3 na skutek ekspozycji na słońce.
Brak witaminy D wpływa negatywnie na psychikę, dlatego warto dbać o równowagę. Zaleca się ograniczenie sytuacji stresowych i regularne trenowanie mózgu - jest to ważne szczególnie w przypadku osób starszych.
Witaminę D3 można też przedawkować
Nie jest to częsta sytuacja, niemniej jednak istnieje ryzyko przedawkowania witaminy D3, szczególnie poprzez stosowanie suplementów. Wówczas mogą pojawić się nudności, wymitoy, zaparcia, złe samopoczucie, bóle głowy i oczu, drgawki i nadmierne pobudzenie. W wynikach badań obserwuje się powiększoną wątrobę, śledzionę oraz zaburzenia pracy mózgu. U niektórych pacjentów dochodzi także do nadmiernej potliwości. W takiej sytuacji należy odstawić wszystkie suplementy, w przeciwnym razie może dojść do ukszodzenia serca, nerek, a także do deformacji płodu w przypadku kobiet w ciąży.
6. Kiedy i jak suplementować witaminę D3?
Warto pamiętać, że nie żyjemy w egzotycznym klimacie i nie spędzamy na słońcu tyle czasu, ile powinniśmy, aby uzupełnić niedobory. Dlatego witaminę D warto suplementować przez cały rok, nie tylko od września do kwietnia, jak radzą niektórzy specjaliści.
Witaminę D najlepiej przyjmować rano, po śniadaniu. Kapsułkę popijamy odrobiną chłodnej wody. W przypadku okresów obniżonego samopoczucia (np. w czasie tzw. jesiennej chandry lub nasilenia stanów depresyjnych w chorobach psychonerwicowych) zaleca się zażywanie podwójnej dawki. Wszystko to jednak musi być uzgodnione z lekarzem.
Żadnego suplementu nie należy stosować według wymyślonych przez siebie zaleceń.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
