Nie tylko jelita, czyli znaczenie mikrobiomu jamy ustnej

Partnerem treści jest Salistat

Jeszcze niedawno naukowcy w ogóle nie przywiązywali wagi do znaczenia mikrobiomu. W ostatnich latach mają miejsce intensywne badania dotyczące mikroorganizmów żyjących w naszych jelitach. Coraz więcej mówi się o ich niezwykle ważnej roli. Jednocześnie powinniśmy zdawać sobie sprawę z tego, że również mikrobiom zasiedlający inne układy naszego ciała jest szalenie istotny dla zdrowia. Szczególnie wyróżnia się zmieniający się dynamicznie mikrobiom jamy ustnej.

Czym jest ludzki mikrobiom?

Mikrobiom człowieka to zespół bakterii, wirusów i innych drobnoustrojów zamieszkujących ludzki organizm. Należą do niego zarówno dobroczynne mikroorganizmy, jak i te neutralne oraz mające na nas potencjalnie negatywny wpływ.

Dopóki równowaga między nimi jest zachowana, organizm działa prawidłowo i jest zdrowy. Jeśli jednak dochodzi dysbiozy, czyli spadku ilości "dobrych" drobnoustrojów, a namnażają się te o niekorzystnym działaniu i w konsekwencji dochodzi do licznych problemów zdrowotnych.

Mikrobiom jamy ustnej – czym się charakteryzuje?

Jednym z najbardziej zmiennych mikrobiomów w organizmie człowieka jest mikrobiom jamy ustnej. Zasiedla go ponad 700 różnych gatunków z kategorii bakterii, grzybów, wirusów, archeonów i protistów. Inna mikrobiota kolonizuje ślinę, inna język, a jeszcze inna policzki, dziąsła, zęby, podniebienie czy migdałki.

Warto zdawać sobie sprawę z tego, że mikrobiom jamy ustnej jest bardzo wrażliwy i zmienny w zależności od wielu czynników, np. pH, dostępności składników odżywczych albo tlenu.

Bardzo łatwo można więc doprowadzić do zachwiania równowagi mikrobiomu jamy ustnej. Na jego jakość mają wpływ, m.in.:

• niewłaściwa dieta,
• nieodpowiednia higiena jamy ustnej,
• czynniki genetyczne,
• zaburzenia w obrębie układu odpornościowego,
• palenie tytoniu,
• antybiotyki,
• preparaty antybakteryjne,
• stany zapalne jamy ustnej,
• choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca),
• choroby ślinianek,
• zmniejszona produkcja śliny.

Rola mikrobiomu jamy ustnej

Jeśli w jamie ustnej zachowana jest równowaga mikrobiotyczna, ma ona pozytywny wpływ na wiele istotnych dla całego ludzkiego zdrowia funkcji. Dobroczynne bakterie, zamieszkujące jamę ustną człowieka mogą:

• przeciwdziałać stanom zapalnym,
• korzystnie wpływać na remineralizację szkliwa,
• zapobiegać powstawaniu próchnicy,
• likwidować wolne rodniki.
• pomagać w pozbywaniu się innych produktów metabolicznych,
• wspierać metabolizm produktów spożywczych,
• wypływać mobilizująco na układ odpornościowy.

Dysbioza mikrobiomu jamy ustnej – jak wpływa na organizm?

Wszelkie zachwiania równowagi mikrobiomu jamy ustnej odbijają się na stanie zdrowia nie tylko zębów i dziąseł, ale i całego ludzkiego organizmu. Jak dochodzi do dysbiozy? Jeśli np. będziemy spożywali duże ilości węglowodanów, w jamie ustnej będą rozwijać się bakterie, które trawią te węglowodany. Inne mikroorganizmy będą miały gorsze warunki do rozmnażania, więc zostaną wyparte przez te pierwsze Z kolei bakterie w dużej liczności tworzące tzwn. konglomeraty na powierzchniach szkliwa i dziąseł w wyniku fermentacji cukrów wytworzą większe ilości kwasów, które mają działanie obniżające pH. Wtedy następuje demineralizacja szkliwa i zwiększa się ryzyko próchnicy. Inne patogenne bakterie, natrafiając na sprzyjające im warunki do namnażania i gromadzenia się w skupiska, mogą powodować zapalenia dziąseł i w konsekwencji nawet doprowadzać do ich krwawienia.

Jama ustna jest bardzo dobrze ukrwiona i łączy się bezpośrednio z układem pokarmowym i oddechowym, dlatego też wywiera ogromny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Bakterie wywołujące próchnicę czy stany zapalne oraz ich toksyczne metabolity z łatwością mogą przedostać się do krwiobiegu, co może doprowadzić nawet do zapalenia mięśnia sercowego, miażdżycy, zapalenia nerek czy też choroby niedokrwiennej serca.

Liczne badania udowodniły, że bakterie chorobotwórcze bytujące w jamie ustnej można powiązać właśnie z występowaniem niektórych chorób kardiologicznych, reumatoidalnego zapalenia stawów, martwicy płodu, przedwczesnego porodu, nieswoistego zapalenia stawów, niektórych nowotworów, chorób układu oddechowego, zapalenia opon mózgowych czy chorób wątroby.

Bakterie obecne w jamie ustnej mają również wpływ na ciśnienie tętnicze krwi. Ich rola w regulacji ciśnienia opiera się głównie na wyciszaniu stanów zapalnych, redukowaniu cholesterolu frakcji LDL (złego cholesterolu) czy wpływie na układ hormonalno-enzymatyczny odpowiedzialny za skurcz naczyń krwionośnych serca oraz wydzielanie tlenku azotu rozszerzającego naczynia krwionośne tym samym obniżając ciśnienie.

Co ciekawe, okazało się, że dla rozwoju choroby Alzheimera znaczenie ma jedna z bakterii charakterystycznych dla zapalenia przyzębia. U osób z Alzheimerem bakteria, a co najważniejsze jej toksyczne metabolity znajdują się również w mózgu, a im jest jej więcej, tym bardziej zaawansowana jest również choroba.

Jak dbać o mikrobiom jamy ustnej?

"Badanie świadomości na temat mikrobiomu jamy ustnej" przeprowadzone na zlecenie NutroPharma wykazało, że Polacy z reguły mają świadomość wpływu stanu jamy ustnej na zdrowie całego organizmu. Jednocześnie okazało się, że niewielka część populacji stara się dbać o mikrobiom jamy ustnej w ramach profilaktyki zdrowotnej. Zaledwie 1 na 5 respondentów wskazał, że świadomie pielęgnuje mikrobiom inny niż ten w jelitach.

W jaki sposób należy dbać o jamę ustną i kolonizujące ją bakterie? Znaczna część ankietowanych przyznała, że najważniejsze jest mycie zębów – 55 proc. z nich szczotkuje je dwa razy w ciągu dnia, 25,4 proc. robi to raz dziennie. Ponad 70 proc. badanych korzysta również z płynów do płukania, a 42 proc. stosuje nici dentystyczne.

Wszystkie te zabiegi mają ogromne znaczenie dla budowania i pielęgnacji korzystnej populacji bakteryjnej jamy ustnej. Niestety, może to być niewystarczające. Skoro mowa o mikrobiomie, okazuje się, że bardzo duży wpływ na kondycję jamy ustnej ma również probiotykoterapia, co do której brakuje Polakom zarówno świadomości, jak i wiedzy. Probiotyki kojarzą się nam głównie z jelitami i wsparciem ich funkcji podczas antybiotykoterapii. Tymczasem ich znaczenie jest dużo większe. Probiotyki dbają o mikrobiom całego naszego organizmu, w tym również jamy ustnej, zapobiegając wielu chorobom.

Warto poszukać preparatów zawierających laktoferynę, która jest białkiem znajdującym się m.in. w ślinie. Działa ona przeciwzapalnie i antybakteryjnie. Dzięki niej bakterie patogenne nie mają możliwości osadzania się na nabłonku i powierzchni zębów. Bardzo ważna jest również witamina D, która wspiera mineralizację szkliwa i poprawia kondycję zębów, zmniejszając ryzyko próchnicy. Z kolei Lactobacillus salivarius SGL 03 jest probiotykiem charakterystycznym dla jamy ustnej i układu pokarmowego. Hamuje on namnażanie się patogenów i zwiększa liczbę prozdrowotnych bakterii.

Zarówno Lactobacillus salivarius SGL 03, jak i laktoferyna oraz witamina D znajdują się w suplemencie diety Salistat SGL03. Dodatkowo zawiera on olejki eteryczne, m.in. rozmarynowy i cytrynowy, które działają ściągająco i odkażająco. Co ważne, wyniki badania opublikowane w czerwcu 2021 roku wyraźnie pokazują, że składniki zawarte w Salistat SGL03 mają potencjał do hamowania namnażania się wirusa SARS-CoV-2 pobranego ze śliny osób zakażonych. (A)

Zdrowie oraz równowaga mikrobiomu jamy ustnej mają ogromne znaczenie dla kondycji całego ludzkiego organizmu. Prawidłowa pielęgnacja i higiena są podstawą profilaktyki zdrowotnej. Powinny być jednak uzupełniane przez odpowiednie probiotyki oraz regularne kontrole dentystyczne.

Partnerem treści jest Salistat