Mukormykoza – przyczyny, objawy i leczenie
Mukormykoza jest rzadką chorobą infekcyjną, która zagraża życiu. Wywołują ją grzyby z rzędu Mucorales. Wyróżnia się pięć głównych postaci mukormykozy: skórną, płucną, rozsianą, nosowo-mózgową i żołądkowo-jeltową. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest mukormykoza?
Mukormykoza, inaczej mukormikoza (dawniej zygomykoza) jest chorobą rzadką. To grzybica oportunistyczna, to jest taka, która rozwija się u osób ze znacznie obniżoną odpornością. Wywołują ją grzyby z rzędu Mucorales, najczęściej z gatunku Rhizopus oryzae.
Z uwagi na lokalizację wyróżnia się pięć głównych postaci tego agresywnego zakażenia. To mukormykoza:
- mukormykoza skórna,
- mukormykoza płucna,
- mukormykoza rozsiana,
- mukormykoza nosowo-mózgowa,
- mukormykoza żołądkowo-jelitowa.
Niektórzy wyróżniają grupę szóstą. Zaliczane są do niej postaci, w której łączone są zakażenia mózgu bez zajęcia zatok czy zakażenia kości. Najczęstszą postacią choroby jest mukormykoza nosowo-mózgowa, następnie postać skórna oraz płucna i rozsiana. W grupie pacjentów zdrowych (którzy nie są obciążeni immunosupresją lub innymi czynnikami ryzyka) najczęstsza jest postać skórna oraz nosowo-mózgowa.
2. Przyczyny mukormykozy
Mukormykozę wywołują grzyby z rzędu Mucorales, najczęściej z gatunku Rhizopus oryzae. Są one bardzo rozpowszechnione. Znajdują się w kurzu, glebie, a także rozkładającej się materii organicznej. Typową drogą zakażenia Mucoralesjest inhalacja zarodników, które zatrzymują się w zatokach obocznych nosa. Mogą również kolonizować dolne drogi oddechowe. Choroba wywołana dotyka przede wszystkim osoby przewlekle chore. To najczęściej pacjenci z obniżoną odpornością: z kwasicą ketonową w przebiegu cukrzycy i osoby z przeszczepem komórek krwiotwórczych HSCT. To trzecia co do częstości, po aspergilozie i kandydozie, inwazyjna choroba grzybicza występująca głównie u pacjentów z nowotworami układu krwiotwórczego oraz u biorców przeszczepów. Drogą inwazji są błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Do zakażenia może dojść również poprzez uszkodzoną skórę: oparzenia, ukąszenia owadów lub błonę śluzową przewodu pokarmowego.
Czynniki ryzyka to:
- niedożywienie,
- rozległe oparzenia,
- rozległe rany,
- kwasica ketonowa w przebiegu źle lub nie leczonej cukrzycy,
- leczenie kortykosteroidami,
- terapia deferoksaminą u pacjentów dializowanych,
- leki immunosupresyjne,
- neutropenia,
- zakażenie wirusem cytomegalii.
3. Objawy mukormykozy
Grzyby pleśniowe z rzędu Mucorales atakują przede wszystkim płuca, a także zatoki oboczne nosa, skąd rozprzestrzenia się i zajmują okolice oczodołu oraz tkankę mózgową. Zainfekowane bywają także narządy jamy brzusznej i skóra. Pojawia się także postać mieszana choroby.
Mukormykozie towarzyszą: bóle głowy, gorączka, obrzęk tkanek miękkich, nieprawidłowa krzepliwość, konwulsje, a także ciągłe zmęczenie, pogorszenie stanu psychicznego oraz apatia. Cechą charakterystyczną infekcji jest skłonność do naciekania śródbłonków, zakrzepy wewnątrznaczyniowe, zawały i martwica zajętych tkanek.
Pozostałe symptomy mukormykozy zależą przede wszystkim od miejsca lokalizacjigrzybów w organizmie. Jeśli patogen osiedli się na skórze, pojawiają się przekrwienia, krwotoki lub wysięk ropnej wydzieliny z nosa, a także wrzody. Z kolei w postaci żołądkowo-jelitowej choroby pojawiają się bóle brzucha, wymioty i nudności. W przypadku zajęcia płuc - kaszel, krwioplucie, problemy z oddychaniem.
4. Rozpoznanie i leczenie
Jednoznaczne stwierdzenie mukormykozy jest trudne i nie zawsze możliwe z co najmniej dwóch powodów. Po pierwsze zarówno objawy kliniczne, jak i radiologiczne mukormykozy są niespecyficzne (przypominają np. aspergilozę). Po drugie rozpoznanie wymaga stosowania inwazyjnych procedur w celu pobrania materiału z ogniska choroby. Ustalenie patogenu chorobotwórczego jest jednak ważne, z uwagi na konieczność ustalenia właściwej metody leczenia. Diagnoza mukormykozy w większości przypadków opiera się na badaniu mikroskopowym, hodowli i badaniu histopatologicznym zajętej tkanki, z identyfikacją rodzaju i gatunku. Lekami wykazującymi aktywność w zwalczaniu grzybów z rzędu Mucorales są amfoterycyna B, pozakonazol oraz izawukonazol.
Oprócz leków przeciwgrzybicznych nie mnie ważnymi działaniami terapeutycznymi postępowania w leczeniu mukormykozy jest także leczenie chirurgiczne oraz minimalizowanie zaburzeń, które wynikają z choroby podstawowej. Choroba postępuje gwałtownie, a szansę na przeżycie daje szybkie podjęcie skutecznego leczenia. Śmiertelność w mukormykozie w dużej mierze zależy od lokalizacji oraz choroby podstawowej.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.