Encefalopatia – przyczyny, rodzaje i objawy

Encefalopatia to termin, pod którym kryje się uszkodzenie struktur mózgu wywołane przez czynniki różnego pochodzenia. To choroby, zatrucia czy urazy głowy. Niezależnie od przyczyny, obserwuje się utratę funkcji ruchowych, zdolności intelektualnych i różnych symptomów i dolegliwości ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Jakie są rodzaje encefalopatii? Czym się charakteryzują?

1. Co to jest encefalopatia?

Encefalopatia to pojęcie obejmujące przewlekłe lub trwałe uszkodzenia mózgowia, które wywołują różne czynniki. Konsekwencją są zaburzenia zachowania i zmiany osobowości, tak zwane charakteropatie. Termin pochodzi od greckich słów „enkephalikos”, tłumaczonego jako mózgowy oraz „pathos” w znaczeniu choroba, cierpienie.

Aby mówić o encefalopatii, konieczne jest ustalenie:

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"

• zespołu neurologicznego (o charakterze rozlanym lub rozsianym),
• zespołu psychoorganicznego (zwykle otępienny),
• przyczyny uszkodzenia mózgu.

2. Rodzaje i przyczyny encefalopatii

Nieformalny podział encefalopatii obejmuje encefalopatie wrodzone i encefalopatie nabyte. Encefalopatie wrodzone powstają po infekcjach płodowych, zatruciu ciążowym i urazach okołoporodowych.

Odpowiadać za nie mogą również schorzenia dziedziczne, takie jak fenyloketonuria czy zespół Downa). Encefalopatia po urazie okołoporodowym może mieć związek ze zmianami czy wahaniami ciśnienia wewnątrzmacicznego, ale i ucisku czy naruszenia powłok skórnych.

Przyczyną encefalopatii po infekcjach płodowych może być:

• cytomegalia,
• różyczka
• toksoplazmoza,
• wirusowe zapalenie wątroby typu B,
• opryszczka,
• ospa wietrzna.

Encefalopatie nabyte

Do grupy encefalopatii nabytych zalicza się:

• encefalopatia wątrobowa, w której przyczyną problemów z funkcjonowaniem centralnego układu nerwowego jest niewydolność wątroby, będąca skutkiem działania toksyn (amoniak, aminokwasy aromatyczne),
• encefalopatia alkoholowa (encefalopatia Wernickego), która jest skutkiem toksycznego działania alkoholu przy jednoczesnym niedoborze witamin (głównie witaminy B1),
• encefalopatia nadciśnieniowa, będąca konsekwencją nagłego wzrostu ciśnienia tętniczego, gdy dochodzi do zaburzenia mózgowego przepływu krwi i obrzęku mózgu, wybroczyn i małych zawałów mózgu, pojawiają się wymioty, zaburzenia widzenia, bóle głowy, zaburzenia świadomości,
• encefalopatia miażdżycowa - Istotą podkorowej encefalopatii miażdżycowej Binswangera jest uszkodzenie tętniczek mózgu, odpowiada za to miażdżyca,
• encefalopatia metaboliczna, za encefalopatie metaboliczne (EM) odpowiadają powstające w organizmie toksyny, ma to związek z niewydolnością narządową i nieprawidłowym funkcjonowaniem mózgu,
• encefalopatia hiperglikemiczna, będąca konsekwencją niedoboru glukozy,
• encefalopatia hipoglikemiczna to skutek nieprawidłowej przemiany glukozy i niedotlenienia mózgu, wzrostu stężenia kwasu mlekowego, ciał ketonowych i spadku mózgowego przepływu krwi. Znane są jej dwie postaci, to cukrzycowa śpiączka ketonowa w cukrzycy zależnej od insuliny - typ I i nieketonowa śpiączka hiperosmolarna w cukrzycy typu 2,
• encefalopatia pozapalna, występująca po poważnych infekcjach,
• encefalopatia pourazowa, przyczyną może być stłuczenie i wstrząśnienie mózgu, a także krwiak nadtwardówkowy, podtwardówkowy czy wewnątrzczaszkowy,
• encefalopatia poszczepienna, będąca powikłaniem po szczepieniach ochronnych,
• encefalopatia septyczna,
• encefalopatie zakaźne (wywoływane przez priony), czyli pasażowalne encefalopatie gąbczaste (TSE). Związana jest z nimi choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD), kuru ("śmiejąca się śmierć"), zespół Alpersa, zespół Gerstmanna-Sträusslera-Scheinkera (GSS) czy śmiertelna bezsenność rodzinna (FFI),
• encefalopatia mocznicowa, będąca skutkiem gromadzenia się w organizmie aminokwasów,
• encefalopatia AIDS, znana także jako zespół otępienny w przebiegu AIDS (AIDS dementia complex – ADC) lub HIV dementia. Podłożem problemu jest stan zapalny wokół naczyń w istocie szarej i istocie białej prowadzący do ubytków w mózgu.
• encefalopatia gruźlicza

3. Objawy encefalopatii

Niezależnie od przyczyny encefalopatii, ta zwykle prowadzi do upośledzenie funkcji poznawczych czy utraty funkcji ruchowych. Pojawiają się także inne nieprawidłowe objawy neurologiczne ze strony ośrodkowego układu nerwowego.

Zakłóceniu ulega głównie pamięć oraz kojarzenie, spadek zdolności intelektualnej. Obserwuje się także upośledzenie precyzji ruchów, zaburzenia równowagi oraz drżenie, zaburzenia mowy, drgawki, mioklonie, kurcze mięśniowe, zespół niespokojnych nóg.

Charakterystyczne są zmiany w zachowaniu. Pojawia się apatia, osłupienie, zaburzenia nastroju i osobowości. Obserwuje się zanik reaktywności emocjonalnej i spontaniczności.

Objawy i ich intensywność oraz dokuczliwość w dużej mierze zależą od przyczyny problemu. Na przykład przy nadczynności tarczycy pojawia się nerwowość i drażliwość, zaś przy niedoczynność tarczycy nadmierna senność, stany splątania i spadek funkcji intelektualnych.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.