Choroba Kufsa – przyczyny, objawy i leczenie

Choroba Kufsa to rzadka lizosomalna choroba spichrzeniowa dotycząca ośrodkowego układu nerwowego. Jej objawy wynikają z gromadzenia się lipofuscyn w tkance mózgowej. To skutek mutacji genetycznej. Rozpoznanie schorzenia jest bardzo trudne, a leczenie ma charakter objawowy. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest choroba Kufsa?

Choroba Kufsa to rzadka lizosomalna choroba spichrzeniowa z grupy ceroidolipofuscynoz neuronalnych, w przebiegu której zajęty zostaje ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Jej istotą jest nadmierne gromadzenie się pigmentów - lipofuscyn - rozpuszczonych w tkance tłuszczowej tworzącej tę strukturę.

Pierwsze przypadki choroby opisał niemiecki patolog Hugo Kufs. Do dziś znanych jest ich niewiele ponad 40. Wiadomo, że choroba Kufsa stanowi około 1,3-10% ceroidolipofuscynoz neuronalnych, które występują z częstością 1:100 000. Choroby spichrzania lizosomalnego to schorzenia uwarunkowane genetycznie, w których dochodzi do spichrzania różnych substancji w lizosomach wskutek braku aktywności jednego z enzymów (do grupy chorób zwanych ceroidolipofuscynozami neuronalnymi zalicza się także choroba Battena, Bielchowsky'ego czy Santavuori-Haltia).

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czy warto wykonywać badania profilaktyczne?"

W zależności od symptomów i dolegliwości wyróżniono dwie postaci schorzenia. To postać A, choroba Kufsa oraz postać B - choroba Parry'ego. Choroba Kufsa znana jest także jako CLN4, ceroidolipofuscynoza neuronalna typu 4. Początek choroby przypada średnio na 4. dekadę życia.

2. Dziedziczenie choroby Kufsa

Według naukowców za chorobę Kufsa odpowiedzialne są mutacje w genach CLN6, PPT1, DNAJC5 i CTSF. Choroba jest dziedziczona w sposób dominujący (choroba Parry'ego, odpowiadają za nią mutacje genu DNAJC5 lub CTSF) lub recesywny (choroba Kufsa, odpowiadają za nią mutacje genu PPT1 lub CLN6). Ryzyko poczęcia dziecka obarczonego tą chorobą rośnie w przypadku związków spokrewnionych

3. Objawy choroby Kufsa

Objawy choroby nie są jednoznaczne i typowe, mogą przypominać choroby neurozwyrodnieniowe, schorzenia psychiczne czy wady wzroku. Tymczasem w rzeczywistości wynikają z akumulowania lipofuscyn w ośrodkowym układzie nerwowym.

Choroba zwykle postępuje powoli, a jej początkowe symptomy są niejednoznaczne. Obserwuje się:

• postępujące osłabienie,
• obniżoną koordynację mięśni,
• osłabienie możliwości ruchowych,
• uogólnione napady drgawkowe,
• szybkie i niezależne od woli chorego ruchy ciała (pląsawica),
• objawy pozapiramidowe.

Ponadto - z powodu nagromadzenia lub nadmiernej produkcji keratyny - pojawiają się problemy skórne: wysuszenie skóry, chropowatość, rybia łuska.

Jak wspomniano, w zależności od symptomów i dolegliwości wyróżniono dwie postaci schorzenia. I tak:

• w fenotypie A obserwuje się padaczkę miokloniczną, napady drgawkowe, otępienie, ataksję, zespół piramidowy i pozapiramidowy
• w fenotypie B obserwuje się zmiany osobowości, postępujące osłabienie sprawności intelektualnej (otępienie), dyzartrię, dyskinezy twarzy i zespół móżdżkowy.

Postać B jest podobna do postaci A, z wyjątkiem dyzartrii i padaczki mioklonicznej. Ponadto w chorobie Parry'ego występują zmiany osobowości (różni je także mechanizm dziedziczenia i geny wywołujące chorobę).

4. Diagnostyka CLN4

Diagnostyka choroby Kufsa opiera się na stwierdzeniu objawów klinicznych i wykonaniu badań enzymatycznych oraz genetycznych. Ich celem jest wykrycie nieprawidłowości w tioesterazie 1 palmitoilowej białek oraz katepsyny D - u pacjentów z mutacjami PPT1 i CTSD. Zlecane są także badania dodatkowe, w tym biochemiczne krwi i neuroobrazowe oraz EEG.

Diagnostyka prenatalna dostępna jest dla rodzin, w których urodziło się dziecko z chorobą i znana jest mutacja, która ją wywołała.

Choroba Kufsa jest trudna do rozpoznania, ponieważ jej przebieg jest bardzo podobny do powszechnych i postępujących chorób zwyrodnieniowych ośrodkowego układu nerwowego. Schorzenie należy różnicować z innymi jednostkami chorobowymi, takimi jak:

• choroba Gaucher'a,
• choroba Jansky-Bielschowsky'ego choroba Lafory,
• zespół MERRF,
• choroba Niemanna-Picka,
• choroba Battena,
• choroba Tay-Sachsa,
• gangliozydoza GM2,
• choroba Unverricht-Lundborg,
• choroba Sandhoffa,
• zespół Ramsaya-Hunta.

5. Leczenie choroby Kufsa

Leczenie choroby Kufsa ma charakter objawowy, ponieważ CLN4 nie można wyleczyć. W przypadku zaburzeń psychicznych stosuje się leki przeciwlękowe i przeciwpsychotyczne, gdy dochodzi do napadów padaczkowych podaje się leki przeciwdrgawkowe.

Bardzo ważna jest rehabilitacja, a także terapia logopedyczną i zajęciową. Pacjent powinien pozostawać pod specjalistyczną opieką genetyka, neurologa, psychiatry i dermatologa. Od chwili pojawienia się pierwszych objawów osoby z chorobą Kufsa zwykle przeżywają około 15 lat.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.