Antygen SCC w diagnostyce i monitorowaniu raka płaskonabłonkowego
Antygen SCC (płaskonabłonkowy antygen nowotworowy) jest jednym z markerów (antygenów) towarzyszących nowotworom. Choć kojarzony jest głównie z rakiem szyjki macicy, to jednak oznaczenie SCC wykonuje się też przy podejrzeniu innych schorzeń. Jakie są wskazania do oznaczenia antygenu SCC? Jak interpretować wyniki?
1. Co to jest antygen SCC?
Antygen SCC jest wolnym antygenem, krążącym we krwi. Uwalniany jest biernie do obiegu przez komórki nabłonka płaskiego. Wytwarzany jest zarówno przez prawidłowe, jak i nowotworowe komórki płaskonabłonkowe.
W surowicy krwi osób zdrowych antygen SCC występuje w bardzo niskich stężeniach i znika bardzo szybko. Z kolei u chorych pacjentów, obserwuje się podwyższone stężenie tego markera. Wynika to z faktu, że w przypadku patologii, antygeny SCC są intensywniej wydzielane do krążenia z komórek nowotworowych niż z komórek zdrowych. Przez co nieprawidłowe wartości wzrastają wraz ze stopniem zaawansowania nowotworu.
Oznaczenie antygenu SCC przydatne jest głównie w diagnostyce i monitorowaniu leczenia chorych na raka szyjki macicy. Jednak antygen raka płaskonabłonkowego wykorzystywany jest także w monitorowaniu raka płaskonabłonkowego o innym umiejscowieniu.
2. Wskazania do oznaczenia antygenu SCC
Badanie antygenu SCC zlecane jest przez lekarza. Wykonuje się je w przypadku podejrzenia raka płaskonabłonkowego lub też do monitorowania leczenia u osób ze zdiagnozowanym rakiem płaskonabłonkowym. Podwyższone stężenia w surowicy obserwuje się głównie u chorych na płaskonabłonkowego raka szyjki macicy. Jego podejrzenie jest głównym wskazaniem do badania.
Poza tym badanie antygenu SCC może być wykonane w przypadku podejrzenia:
- raka sromu,
- raka płuc,
- raka przełyku,
- nowotworów płaskonabłonkowych regionu głowy i szyi,
- raka skóry.
3. Oznaczenie antygenu SCC: przygotowanie, normy i interpretacja wyniku
Materiałem do badania jest krew żylna. Zaleca się, żeby badanie markerów wykonane było w stanie pełnego zdrowia, bez przeziębienia, czy gorączki. Badanie przeprowadzane jest na czczo. Czas oczekiwania zwykle wynosi maksymalnie do 7-10 dni, w zależności od laboratorium.
Normy w badaniu SCC-Ag przyjęte są w granicach 2–2,50 ng/ml; T1/2 – około 20 minut. Jednak są to tylko normy umowne. Ocena poziomu antygenu raka płaskonabłonkowego zawsze należy do lekarza, powinna być połączona także z innymi badaniami.
Markery SCC nie są bowiem swoistymi markerami raka płaskonabłonkowego. Jego podwyższone stężenie obserwuje się także w niektórych chorobach nienowotworowych, takich jak łuszczyca, niewydolność nerek, zapalenie trzustki, przewlekłe zapalenie oskrzeli czy gruźlica.
4. Inne markery nowotworowe
Oprócz antygenu SCC wyróżnia się także wiele innych markerów nowotworowych. Co to są markery nowotworowe? Otóż są to substancje o różnym charakterze i budowie chemicznej, których stężenie przekracza wartości normy w przypadku rozwoju nowotworu złośliwego. Z tego względu markery rakowe są zwane także znacznikami nowotworowymi.
Oznaczenie markerów pozwala nie tylko na wczesne rozpoznawanie nowotworu, ale umożliwia też monitorowanie przebiegu choroby. Ponadto wyniki markerów nowotworowych są pomocne, żeby ocenić czy leczenie onkologiczne jest efektywne.
W jakich rodzajach nowotworu są użyteczne markery? Nowotwory kości, jelita grubego, wątroby, ale także rak trzustki, piersi, żołądka – to najczęstsze przykłady wykorzystania badania markerów nowotworowych. Markery rakowe są obecne w moczu, ale też w wycinkach tkanek i w krwi.
Marker nowotworowy CEA
Co to jest badanie CEA? Jest to badanie, które pozwala monitorować leczenie raka. Ponadto przy innych technikach diagnostycznych, jest pomocne także przy jego diagnostyce. Marker nowotworowy CEA jest antygenem rakowo-płodowym, którego oznaczenie jest wykorzystywane głównie w przypadku podejrzenia choroby nowotworowej odbytnicy i jelita grubego. Marker CEA w wyższym stężeniu przed operacją wskazuje na ryzyko nawrotów lub przerzutów do wątroby.
Marker CEA z uwagi na ograniczoną czułość, nie znajduje zastosowania jako badanie przesiewowe w kierunku chorób nowotworowych. Bowiem podniesiony poziom CEA może być związany także ze zmianami nienowotworowymi, np. w przypadku chorób wątroby, czy stanów zapalnych przewodu pokarmowego. Badanie CEA jest natomiast powszechnie wykorzystywane w monitorowaniu leczenia.
Rak jelita grubego – markery nowotworowe
Badanie markera M2-PK i krwi utajonej to narzędzie przesiewowe, przydatne do wykrywania raka jelita grubego. Marker M2-PK służy także do diagnostyki stanów zapalnych przewodu pokarmowego. Jego podwyższony poziom w kale, wskazuje na niepożądane zmiany w jelicie grubym.
Marker nowotworowy AFP
AFP jest markerem stosowanym w diagnostyce i monitorowaniu raka wątrobowokomórkowego, ale także nowotworów zarodkowych jądra i jajników. Podwyższone wartości AFP występują również w przypadku marskości wątroby czy w przewlekłym wirusowym zapaleniu wątroby typu B.
Marker CA 15-3
Badanie tego markera wykonuje się w celu monitorowania leczenia chorych na raka piersi. Badanie pozwala także wykrywać nawroty choroby na wczesnym etapie. Dlatego też zaleca się wykonywać oznaczenia CA 15-3 w trakcie chemioterapii i hormonoterapii oraz po zakończeniu leczenia raka piersi.
Z uwagi na to, że marker pozwala monitorować nawroty raka piersi czy pojawiające się przerzuty, jest on tematem bardzo często poruszanym na onkologicznych forach. Marker CA 15-3 może być wykonany na każdym stadium choroby nowotworowej. Najbardziej miarodajne wyniki można uzyskać łącząc oznaczenia markera CA 15-3 z CEA.
Markery nowotworowe CA 19 9
Badanie Markera CA 19 9 wykonuje się najczęściej w przypadku podejrzenia raka trzustki i dróg żółciowych. Ponadto badanie pozwala także różnicować nowotworowe i nienowotworowe zmiany w obrębie trzustki.
Marker CA-125
Odgrywa on istotną rolę w monitorowaniu leczenia raka jajnika. Ponadto jego oznaczenie wykorzystuje się także w diagnostyce i monitorowaniu leczenia raka trzonu macicy. Marker CA-125 jest skuteczny także w wykrywaniu nawrotów oraz w prognozowaniu czasu przeżycia.
5. Cena markerów nowotworowych
Dokładny koszt wykonania badań markerów nowotworowych jest trudny do określenia. Ceny badań przedstawiają się bardzo różnie, są zależne nie tylko od rodzaju markera, ale także od miasta, czy placówki, w której wykonane zostanie badanie.
Ceny pomiaru stężenia jednego markera zwykle zaczynają się od ok. 30 zł. Taka jest np. średnia cena markerów nowotworowych jelita grubego (CEA marker, CA 19-9). Podobna jest cena markera nowotworowego płuc.
Jak wyglądają koszty innych markerów na raka? Cena badania z krwi markera nowotworowego szyjki macicy (SCC) wynosi ok. 90 zł. Zwykle koszty markerów nowotworowych nie przekraczają 100 zł.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
