Albuminuria - przyczyny, objawy i leczenie
Albuminuria jest objawem chorobowym, którego istotą jest występowanie drobnocząsteczkowych albumin w moczu. Terminem tym określa się również podwyższone stężenie albumin w moczu. Zwiększone wydalanie białek towarzyszy wielu chorobom. Co warto o nim wiedzieć?
1. Co to jest albuminuria?
Albuminuria to nie choroba, a objaw chorobowy, polegający na występowaniu drobnocząsteczkowych albumin w moczu. Zwiększona albuminuria to pierwszy sygnał, że nerki pracują nieprawidłowo.
Albuminy to drobnocząsteczkowe białka występujące w osoczu zwierząt oraz w roślinach. Zbudowane są z 585 aminokwasów, a we krwi pełnią funkcję białka transportowego: przenoszą słabo rozpuszczalne w osoczu krwi, na przykład kwasy tłuszczowe, hormony i jony wapnia.
Odpowiadają również za utrzymanie tak zwanego ciśnienia onkotycznego w naczyniach krwionośnych, zabezpieczając organizm przed obrzękami. Ponadto albuminy buforują krew, to jest zabezpieczają ją przed nadmiernie kwaśnym lub zasadowym odczynem. Przeciwdziałają uszkodzeniom wywoływanym przez wolne rodniki, pełnią także funkcję przeciwzapalną.
Za produkcję albumin u ludzi odpowiada wątroba. Białka syntetyzowane są z preproalbuminy oraz proalbuminy, w tak zwanych hepatocytach. Prawidłowe stężenie albuminy w surowicy wynosi 35–50 g/l. Stanowi to mniej więcej 60% białka całkowitego.
2. Przyczyny i objawy albuminurii
Przyjmuje się, że do pewnego stężenia albuminuria jest zjawiskiem fizjologicznym, niemniej wartości wyższe mogą wskazywać na chorobę. Poziom albuminurii narasta, gdy zostaje uszkodzona struktura nerek. Może być to skutek długotrwałej bądź nieskutecznej terapia takich chorób jak:
- nadciśnienie tętnicze,
- cukrzyca typu 1 i cukrzyca typu 2,
- wielotorbielowatość nerek,
- układowe choroby tkanki łącznej,
- szpiczak mnogi,
- nowotwory nerek,
- glomerulopatie,
- choroby naczyń nerkowych,
- znacznie powiększony gruczoł krokowy,
- śródmiąższowe choroby zapalne.
Warto przy tym pamiętać, że albuminuria może się pojawić nie tylko u osób chorych, ale i zdrowych, które są otyłe, stosują dietę bogatą w białka, intensywne ćwiczą, palą papierosy bądź zmagają się ze stanami zapalnymi.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Jeżeli stężenie albuminy w osoczy krwi jest nieprawidłowe, zaburzone zostają procesy związane z filtrowaniem i przenikaniem wody przez ścianki naczyń krwionośnych i produkcją moczu, chłonki i płynu pozakomórkowego. Ma to swoje konsekwencje.
Albuminuria o niewielkim nasileniu najczęściej nie wywołuje żadnych dolegliwości. Przy wyższych wartościach może dochodzić do obrzęków, głównie wokół kostek. Przy białkomoczu można zaobserwować również pienisty mocz.
3. Pomiar poziomu albumin
Pomiar poziomu albumin w pojedynczej zbiórce moczu, czyli wskaźnik albumina/kreatynina, jest badaniem przesiewowym. Daje wyłącznie obraz nerek. Badaniem diagnostycznym, które może postawić wiarygodne rozpoznanie, jest pomiar albuminurii w dobowej zbiórce moczu. Niezbędne jest również ogólne badanie moczu.
Stężenie albumin oznacza się w przygodnej próbce lub określa wydalanie w zbiórce dobowej moczu. To oznacza, że:
- stężenie poniżej 20 mg/l lub wydalanie do 30 mg/24h, określane na podstawie wskaźnika albumina/kreatynina, uznaje się za fizjologiczną normę (normoalbuminuria),
- wartości stężeń 20–300 mg/l lub wydalanie 30–300 mg/24h, nazywane są mikroalbuminurią i oznaczają podwyższone stężenie albumin w moczu. Świadczy to o uszkodzeniu śródbłonka naczyniowego. Jest wskaźnikiem subklinicznych schorzeń układu krążenia oraz wskaźnikiem prognostycznym nefropatii w przebiegu cukrzycy typu 1 i 2 oraz w nadciśnieniu tętniczym,
- wzrost wydalania z moczem albumin powyżej 300 mg/l lub 300 mg/24h oznacza jawną nefropatię.
Badanie ilości albuminy w moczu jest wskaźnikiem wydolności nerek. Określenie albuminurii jest traktowane również jako wskaźnik dysfunkcji śródbłonka naczyniowego i subklinicznych chorób układu krążenia. Przydaje się w monitorowaniu wczesnych chorób nerek o podłożu cukrzycowym. Zleca się je w celu określeniu ryzyka powikłań u chorób na oddziałach intensywnej opieki lekarskiej.
4. Leczenie albuminurii
Jeśli albuminuria została zdiagnozowana u osoby chorującej przewlekle, powinna się ona znaleźć pod kontrolą nefrologa. Gdy nie ma przeciwwskazań stosuje się leki z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEI) lub antagonistów receptora angiotensyny (ARB). Jeśli albuminuria pojawiła się u osoby, która nie leczy chorób sercowo-naczyniowych, metabolicznych czy nefrologicznych, zwykle wykonuje się badania kontrolne.
Albuminurii nie można lekceważyć, ponieważ jest czynnikiem, który zwiększa ryzyko zawału serca, udaru mózgu, niewydolności serca. Może prowadzić do rozwoju przewlekłej choroby nerek, a nawet zgonu.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.