3 proste zasady. Znacząco zmniejszają ryzyko rozwoju raka
Lekarze od lat podkreślają ogromne znaczenie profilaktyki przeciwnowotworowej. Najnowsze badania przeprowadzone w Szwajcarii wskazują, że trzy proste zasady mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju raka nawet o 60 proc.
1. Jak zmniejszyć ryzyko raka?
Wyniki badań opublikowanych w czasopiśmie "Frontiers in Aging" to gotowy przepis na profilaktykę nowotworów. Chodzi o trzy zasady, które są nie tylko proste, ale i tanie. Okazuje się, że w skutecznej ochronie przed rakiem kluczowe są: odpowiednia dawka witaminy D, kwasów omega-3 i proste ćwiczenia siłowe, które bez problemu można wykonywać w domu. Stosowane równocześnie przyniosą optymalne korzyści i - jak dowodzą autorzy badania - mogą znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka.
Prof. Heike Bischoff-Ferrari z Uniwersytetu w Zurychu, główna autorka badania, zwraca uwagę na ogromne braki w profilaktyce nowotworów szczególnie u osób starszych. - Profilaktyka u ludzi w średnim i starszym wieku ogranicza się głównie do badań przesiewowych i szczepień - twierdzi prof. Bischoff-Ferrari.
Międzynarodowe badanie prowadzone w ramach projektu "Do-Health" objęło osoby w wieku minimum 70 lat i trwało trzy lata. Naukowcy chcieli sprawdzić, jakie korzyści płyną z aktywności fizycznej (proste ćwiczenia z wykorzystaniem ciężaru własnego ciała, np. pompki, przysiady, brzuszki - wykonywane trzy razy w tygodniu), a także diety bogatej w kwasy omega-3 (1 gram dziennie) oraz witaminę D3 (w dawce 2 tys. jednostek dziennie).
Naukowcy zbadali 2157 osób z pięciu krajów: Szwajcarii, Francji, Niemczech, Austrii i Portugalii. Uczestnicy zostali losowo przydzieleni do ośmiu różnych grup, w których testowane były korzyści płynące z jednego lub łączonych elementów profilaktyki.
Co odkryli naukowcy? Okazało się, że najlepsze efekty dały połączone metody. W grupie, która stosowała wszystkie jednocześnie, ryzyko zachorowania na raka spadło o 61 proc.
Zdaniem prof. Bischoff-Ferrari - wyniki tego badania mogą wpłynąć na profilaktykę nowotworów i poprawić zalecenia, jakie dają lekarze. Zaznacza jednak, że badania powinny być powtórzone.
2. Kluczowa jest personalizacja
Czy zapobieganie nowotworom faktycznie jest takie proste? - Faktem jest, że zdrowy tryb życia związany między innymi z odpowiednią dietą oraz aktywnością fizyczną - jest dla zdrowia kluczowy i pomaga zapobiegać wielu chorobom, w tym nowotworom. Nie możemy jednak traktować tego zero-jedynkowo. To, że coś wspomaga organizm, nie oznacza, że jest pewnym antidotum na raka - zwraca uwagę w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Jan Lubiński, kierownik Międzynarodowego Centrum Nowotworów Dziedzicznych oraz Zakładu Genetyki i Patomorfologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.
- Pamiętajmy, że za zachorowania na nowotwór odpowiada nie tylko zła dieta czy brak ruchu, ale też w dużej mierze używki - alkohol i papierosy, a także narażenie na rakotwórcze pierwiastki jak arsen, kadm czy ołów. W przypadku arsenu, który można znaleźć między innymi w popularnych produktach spożywczych jak niektóre ryby, ryż czy kakao, długotrwałe narażenie może zwiększać ryzyko raka nawet dziesięciokrotnie - podkreśla.
Dotyczy to przede wszystkim kobiet. - Szacujemy, że nawet 70 proc. kobiet w Polsce jest zatrutych arsenem. Wzrostu ryzyka zachorowania na raka dopatrujemy się w działaniu tego pierwiastka na estrogeny. U mężczyzn nie obserwuje się takiej tendencji - zaznacza prof. Lubiński.
A co z dietą? - Tu też nie ma prostych rozwiązań. Kwasy omega-3, mimo że są bardzo korzystne dla zdrowia, wszystkiego nie załatwią. Ponadto ich działanie jest udowodnione przede wszystkim w profilaktyce chorób układu krążenia, a nie nowotworów. Pamiętajmy też, że w diecie potrzebna jest personalizacja - to, co jednemu może pomóc, drugiemu może zaszkodzić - zwraca uwagę prof. Lubiński.
Dlatego w pierwszej kolejności powinniśmy sprawdzić, wykonując odpowiednie badania krwi, jakich faktycznie pierwiastków nam brakuje i na tej podstawie dobierać dietę. Onkolog dodaje też, że nadmiar niektórych pierwiastków czy witamin może być wręcz szkodliwy.
- Suplementacja nie zawsze jest potrzebna. Witamina D, mimo że jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, w nadmiarze prowadzi do poważnych zatruć. Do tej pory brakuje też twardych dowodów na jej rolę w profilaktyce nowotworowej. Z naszych badań wynika, że znacznie większe znaczenie ma tu witamina C - zaznacza.
A jaką rolę może odegrać aktywność fizyczna? - To bardzo istotny element nie tylko profilaktyki, ale też leczenia onkologicznego. Najlepiej widać to w przypadku kobiet z rakiem piersi, które dzięki temu mają znacznie lepsze rokowania. Zaledwie 30 minut umiarkowanej aktywności fizycznej dziennie zmniejsza ryzyko rozwoju raka. Jest to bardzo dobrze udowodnione naukowo - podkreśla prof. Lubiński.
3. Kodeks walki z rakiem
Najważniejsze zdrowotne zasady można też znaleźć w europejskim kodeksie walki z rakiem. To 12 zaleceń dotyczących prewencji nowotworów: pierwotnej (ograniczania działania czynników ryzyka na organizm) oraz wtórnej (wykrywania choroby na możliwie najwcześniejszym etapie).
Światowa Organizacja Zdrowia oszacowała, że przestrzeganie tych zaleceń zmniejszyłoby w Europie liczbę zgonów spowodowanych nowotworami nawet o 50 proc.
Wśród kluczowych zasad wymienia się rezygnację z papierosów, a także dbanie o aktywność fizyczną i prawidłową masę ciała. Do tego unikanie przetworzonej żywności, soli i alkoholu. Najlepiej ograniczyć też ekspozycję na słońce oraz przyjmowanie leków hormonalnych. Warto też zadbać o szczepienia i korzystać z badań przesiewowych, które pozwalają wcześnie wykryć m.in. raka jelita grubego, piersi, szyjki macicy.
Światowa Organizacja Zdrowia zaleca:
- nie pal,
- stwórz środowisko wolne od dymu tytoniowego,
- utrzymuj prawidłową wagę ciała,
- bądź aktywny fizycznie,
- przestrzegaj zasad zdrowego odżywiania,
- ogranicz spożycie alkoholu,
- unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne,
- chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w pracy,
- chroń się przed promieniowaniem radonowym w domu,
- jeśli możesz – karm piersią i ogranicz stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ),
- zaszczep dzieci przeciwko HBV i HPV,
- korzystaj z badań przesiewowych.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.