Badania, które mogą uratować życie
Nie wymagają wielkich przygotowań. Są bezpłatne. Skierować może na nie lekarz rodziny. Chodzi o badania profilaktyczne. Dzięki nim można sprawdzić nasz stan zdrowia i ocenić czy w organizmie nie dzieje się nic niepokojącego.
- Nie trzeba nikomu tłumaczyć, że badania profilaktyczne powinien wykonywać każdy, niezależnie od wieku. Dzięki nim można wykryć choroby. Niestety obserwujemy, że dorośli często ich unikają, tłumacząc się brakiem czasu. Zauważamy wciąż małą świadomość wagi niektórych badań-tłumaczy serwisowi WP abcZdrowie Małgorzata Stokowska - Wojda, lekarz rodzinny.
- Brakuje także prozdrowotnych działań edukacyjnych w szkołach. Rodzic na szczęście chętnie przyjdzie do lekarza z dzieckiem, by sprawdzić zdrowie pociechy, ale o swoje dba już mniej - dodaje lekarka.
O tym, jak ważne są te badania, może świadczy fakt, że niektóre kraje Europy Zachodniej podwyższyły składki na ubezpieczenie zdrowotne osobom, które uchylają się od badań profilaktycznych.
1. Z morfologii można wiele wyczytać
Najpopularniejszym badaniem diagnostycznym jest morfologia. Dzięki niej jesteśmy w stanie określić, co niepokojącego dzieje się w organizmie; - Nie ma ustaleń jak często powinniśmy wykonywać morfologię. Ale warto przynajmniej raz w roku. Można z niej naprawdę wiele wyczytać. Na podstawie morfologii można wykryć np. białaczkę, chłoniaki, niedokrwistość -twierdzi Stokowska - Wojda.
Limfocyty czyli komórki układu odpornościowego rosną w chorobach takich jak różyczka, świnka, grypa czy mononukleoza. Spadek limfocytów świadczy o nieprawidłowym działaniu układu immunologicznego. Osoby takie często się przeziębiają.
Na podstawie morfologii określić możemy także hemoglobinę. Na podstawie parametrów wykrywamy niedokrwistość czyli anemię. Jej wartości zależą od płci i wieku. Dla kobiety poprawne wartości wahają się od 11,5 do 16,0 g/dl, dla mężczyzny 12,5 do 18,0 g/dl.
2. Poziom cukru we krwi
Szacuje się, że w Polsce na cukrzycę choruje ponad 2,5 mln osób. Cierpią na nią także dzieci i młodzież. Schorzenie prowadzi do wielu groźnych powikłań. Dlatego tak ważna jest kontrola poziomu glukozy. Badnie wykonuje lekarz rodzinny. Można kupić także aparat do pomiaru i sprawdzać cukier samemu w domu.
Prawidłowe wartości glukozy u osób dorosłych na czczo powinny wynosić mniej niż 100 mg/dl. U dzieci i młodzieży 70 -110 mg/dl, u osób starszych po 70 r ż od 80-140 mgdl.
3. EKG i Echo serca
Echo serca to badanie specjalistyczne. Kieruje na nie kardiolog, który podejrzewa np. chorobę wieńcową. Nie jest to więc badanie rutynowe. Lekarz pierwszego kontaktu u osób, które zgłaszają dolegliwości sercowe zazwyczaj wykonuje EKG. Na tej podstawie moża ocenić czy pacjent ma rodzący się zawał albo go przeszedł, sprawdzić w jakim stanie jest serce czy występują zaburzenia rytmu lub niedokrwienie.
4. By wykryć choroby krążenia
- W Polsce istnieje program profilaktyczny chorób krążenia refundowany przez NFZ. W jego skład wchodzi pomiar lipidogramu czyli sprawdzane są trójglicerydy, cholesterol LDL i HDL - wylicza lekarka.
- Wykonuje się takaż pomiar glukozy, indeks BMI. Mierzy się obwód pasa i ramienia, sprawdza wagę. To ważne badanie, które pozwala wykryć i zapobiec rozowojowi chorób układu krążenia - tłumaczy.
Nadmiar cholesterolu prowadzi do miażdżycy, zawału, udaru i chorób krążenia. U dorosłego człowieka cholesterol całkowity powinien wynieść mniej niż 190 mg/dl. Frakcja LDL poniżej 115 mg/dl, natomiast HDL dla kobiet ponad 45 mg/dl,a dla mężczyzn ponad 40 mg/dl.
5. Samobadanie piersi i jąder
Badanie piersi wykonujemy raz w miesiącu. Najlepiej w czasie okresu albo kilka dni po. W drugie fazie cyklu wynik badania może być niemiarodajny. Wewnątrz piersi pod wpływem hormonów pojawiają się bowiem zgrubienia.
Dzięki regularnym badaniom można w porę wykryć zmianę. W razie niepokojących objawów lekarz skieruje na usg albo mammografię. W razie wątpliwości wykonuje się biopsję. Polega ona na pobraniu wycinka tkanki do badań histopatologicznych.
Każdy mężczyzna niezależnie od wieku powinien raz w miesiącu przeprowadzać samobadanie jąder. Co roku w Polsce wykrywa się ok. 700 przypadków raka jądra. Zdiagnozowane w porę zmiany mogą uratować życie.
6. CRP czyli białko ostrej fazy
Na podstawie stężenia CRP można określić czy w organizmie nie ma procesów zapalnych. Można wykonać go razem z morfologią.
Wysokie CRP świadczy m.in. o przewlekłych i ostrych infekcjach, chorobach nowotworowych, zawale i zakażeniach bakteryjnych.
Wykonuje się u pacjentów, u których podejrzewa się stan zapalny i infekcje różnego typu, grzybicze, bakteryjne.
Prawidłowa wartość białka CRP powinna mieścić się od 0,08 do 3,1 mg/l. Powyżej 10 mg/l świadczy o stanach zapalnych różnego pochodzenia. Najwyższe stężenie białka obserwuje się u pacjentów onkologicznych i po operacjach. W tych przypadkach poziom CRP może przekroczyć 500 mg/l.
7. Nadciśnienie - groźne schorzenie
Szacuje się, że na nadciśnienie w Polsce cierpi ponad 10 mln osób. Schorzenie to przyczynia się do rozwoju miażdżycy, zwiększa ryzyko zawału serca, udaru mózgu, uszkadza nerki.
Dobra wiadomość jest taka, że nadciśnienie można skutecznie leczyć. Oprócz farmakoterapii należy zmienić styl życia. Warto także regularnie mierzyć ciśnienie samemu albo u lekarza pierwszego kontaktu.
Pomiarów najlepiej dokonać kilka minut po wysiłku fizyczny, a kilkadziesiąt minut po wypiciu kawy czy wypaleniu papierosa.
- Do ważnych badań profilaktycznych można zaliczyć także kolonoskopię, wykonywaną w celu wykrycia raka jelita grubego. Każdy kto miał w rodzinie przypadek raka albo czuje dolegliwości powinien zgłosić się na to badanie. Zwłaszcza, że jest bezpłatne, refundowane przez NFZ. Zaproszenia wysyłają pracownie endoskopowe działające w szpitalach - zaznacza Stokowska - Wojda.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
