Cytometria przepływowa – jak wygląda badanie?
Cytometria przepływowa to technika diagnostyczna wykorzystywana w onkologii, ale i innych specjalnościach medycyny. Służy ilościowej i jakościowej ocenie właściwości biologicznych oraz fizycznych komórek. Do pomiarów wykorzystuje się rozpraszanie światła laserowego przez i ich składniki lub wzbudzoną przez nią fluorescencję. Jak wygląda badanie? W jakim celu się je wykonuje?
1. Co to jest cytometria przepływowa
Cytometria przepływowa to metoda diagnostyczna, która pozwala ocenić właściwości fizyczne i biologiczne komórek, zarówno ilościowo, jak i jakościowo. Badanie wyróżnia się wydajnością, to znaczy zarówno możliwością analizy dużej liczby komórek w krótkim czasie, jak i różnorodnością ocenianych parametrów. Podczas cytometrii przepływowej badania metodami optycznymi analizowane są bowiem kształty, wymiary, budowa wewnętrzna oraz zawartość komórek.
Co bada cytometria przepływowa?
Cytometria przepływowa umożliwia analizę zarówno komórek populacyjnych, jak i ich składników komórkowych (np. antygeny powierzchniowe i komórkowe, kwasy nukleinowe, białka). Ilustruje również potencjał membranowy, aktywność mitochondriów, pH wewnątrzkomórkowe, aktywność enzymatyczną czy transport jonów i płynność błony.
2. Wskazania do wykonania cytometrii przepływowej
Cytometria przepływowa powstała ponad 25 temu jako udoskonalenie mikroskopu fluorescencyjnego. Obecnie wykorzystuje się ją w wielu specjalnościach klinicznych, zwłaszcza:
- hematologii
- onkologii,
- immunologii,
- periodontologii,
- stomatologii.
Badanie znajduje zastosowanie w:
- diagnostyce wrodzonych i nabytych niedoborów odporności, w tym AIDS,
- w diagnostyce zmian patologicznych w obrębie jamy ustnej związanych z obecnością chorób ogólnych, takich jak choroby rozrostowe czy stany przednowotworowe,
- w ocenie oporności wielolekowej u pacjentów poddanych chemioterapii,
- diagnostyce nowotworów i ocenie skuteczności prowadzonego leczenia chorób nowotworowych (poprzez ocenę tzw. „choroby resztkowej”, czyli odsetka komórek o cechach fenotypowych odpowiadających nowotworowi pozostałych po leczeniu).
Cytometria przepływowa w hematologii
Cytometria przepływowa ma również szczególnie znaczenie w hematologii. Służy ocenie immunofenotypu komórek w diagnostyce takich schorzeń jak:
- ostra i przewlekła białaczka – złośliwe nowotwory układu krwiotwórczego będące następstwem patologicznego rozrostu komórek szpiku kostnego i węzłów chłonnych,
- chłoniaki, czyli ciężkie nowotwory układu chłonnego wykazujące podobieństwo do białaczek,
- zespoły mielodysplastyczne, istotą których jest zmniejszona liczba czerwonych krwinek, co jest skutkiem zaburzonego funkcjonowania szpiku kostnego,
- zespoły mieloproliferacyjne. To choroby szpiku kostnego cechujące się nadmiernym wytwarzaniem niedojrzałych komórek szpiku,
- choroby autoimmunologiczne, takie jak cukrzyca typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów czy zespół Sjögrena.
Cytometria przepływowa ułatwia również prowadzenie badań nad chorobami nowotworowymi.
3. Cytometria przepływowa - jak wygląda badanie?
Cytometria przepływowa jest techniką badawczą, w której ocenia się pojedyncze komórki przepływające przez wiązki światła laserowego. Jak wygląda badanie?
Istotą badania jest pomiar rozproszonego światła i sygnałów fluorescencji emitowanych przez komórki zawieszone w cieczy i odpowiednio naświetlone w urządzeniu zwanym cytometrem.
Badany materiał w postaci strumienia cieczy przepływa ze stałą prędkością przez obszar pomiarowy specjalnego urządzenia - cytometru przepływowego. Komórki będące przedmiotem badania są oznakowane optycznie.
Urządzenie segreguje komórki o takich samych elementach składowych (sortowanie preparatywne) lub wyodrębnienia określone rodzaje komórek (sortowanie analityczne).
To możliwe, ponieważ są one naświetlane wiązką światła lasera. W efekcie pojawiają się różne zjawiska optyczne, takie jak rozpraszanie (wykorzystuje się właściwości rozpraszania światła laserowego przez poszczególne komórki lub ich jądra, chromosomy czy mitochondria) czy fluorescencja, które są zamieniane w impulsy elektryczne.
Wyniki badania są prezentowane w postaci znaków graficznych (rozkładów mono- lub biparametrycznych) widocznych na monitorze komputera. Interpretacja wyników dokonywana jest przez lekarza.
Cena cytometrii przepływowej
Ceny cytometrii przepływowej są bardzo różne, przy czym największe znaczenie na finalny koszt ma zakres analizy. Oznacza to, że ceny mogą wahać się od 200 do 1500 zł. Dzięki zastosowaniu cytometrii przepływowej możliwe jest nie tylko rozpoznanie choroby i określenie jej biologii, ale również monitorowanie skuteczności zastosowanego leczenia.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.